Een op de zes Belgen is miljonair, kopten laatst verschillende kranten. Het gaat goed met de Belgen?
Luc Van Gorp ¬ ‘CM publiceerde vorig jaar een studie waarin de samenleving opgedeeld werd in tien categorieën van welvaart. Enkel de allerrijkste groep maakt zich nooit zorgen over gezondheid of financiën. Negen Belgen op de tien hebben dus op een of andere manier wel zorgen. Veel mensen denken dat ze het goed voor elkaar hebben. Tot de dag dat zijzelf of hun kinderen in de problemen komen, pakweg door een ongeval. Dan wordt hun financiële beweegruimte plots veel kleiner.’
Ann Vermorgen ¬ ‘Dan zijn er ook nog vijf op de zes Belgen die wel iedere dag hard moeten werken voor de kost. Algemeen hebben we een behoorlijke welvaart, dankzij goede lonen en sterke openbare diensten. En er is de sociale zekerheid waar mensen gelukkig op kunnen terugvallen. Maar we zien nu dat enkele partijen dat allemaal willen afbreken of ontmantelen.’
Waar moet het beleid werk van maken?
Vermorgen ¬ ‘De concrete dingen waar mensen van wakker liggen. Hun winkelkar. Hoe ga ik het einde van de maand halen? Ga ik mijn werk kunnen houden? Vindt mijn kindje een plaats in de crèche? Wat met mijn kind dat op de wachtlijst staat van de psycholoog of naar een speciale school moet? Wie gaat er voor mijn ouders of mezelf zorgen? Kan ik rekenen op het openbaar vervoer? Maar evengoed leidt wat er gaande is in de wereld tot extra onrust.’
‘Immense winsten van bedrijven worden niet in vraag gesteld, terwijl de loonnormwet onderhandelingen over hogere lonen in de weg blijft staan.’
Ann Vermorgen, voorzitter ACV
Van Gorp ¬ ‘Ik heb zelf drie kinderen op kot. Twee maanden geleden moesten ze al laten weten of ze volgend academiejaar blijven. Elk van die koten werd op drie jaar tijd maar liefst 150 euro duurder, per maand. Dat wil zeggen dat wij nu elke maand 450 euro, en per jaar zelfs meer dan 5.000 euro meer moeten neertellen. Mijn kinderen vinden dat zelf ook lastig en voelen zich er niet goed bij. Waar komen die meerkosten plots vandaan? Waarom reageren we niet collectief tegen de stijgende huurprijzen? Er wordt vandaag veel winst gemaakt die niet gerechtvaardigd is.’
Vermorgen ¬ ‘Net zoals ook de immense winsten van bepaalde bedrijven niet in vraag worden gesteld. Terwijl blijft de loonnormwet, die vrije loononderhandelingen in de weg staat, ook bestaan. Die moet weg, zodat werken meer kan lonen.’
Sommige winsten bekijken we wel zeer kritisch, zoals die van private ondernemers in zorg. Uit een iVOX-bevraging in opdracht van Visie blijkt dat een verpletterende meerderheid zich daartegen kant.
Vermorgen ¬ ‘Winst maken op kap van een patiënt, daarmee zetten lobbygroepen de kwaliteit en de betaalbaarheid onder druk.’
Van Gorp ¬ ‘De kloof tussen de aandeelhouders en de mensen die in de zorg werken is ongelofelijk groot. Die laatsten halen hun draagkracht uit de relatie met hun patiënt. Je ziet hetzelfde in de kinderopvang en in het onderwijs. Dat is mooi, maar het respect voor het werk dat zij doen moet ook terugkomen.’
Vermorgen ¬ ‘Naast respect heeft het ook te maken met het loon en de arbeidsvoorwaarden. Als die niet goed zijn, raken sectoren onderbemand en krijg je knelpuntberoepen. Tegelijkertijd zie ik dat mensen soms geen kansen krijgen van werkgevers: ouderen, mensen met een migratieachtergrond, mensen met een medisch probleem of met een handicap. We moeten mensen ook kansen geven om zich om te scholen. En meer waardering tonen voor technisch en beroepsonderwijs vanaf het begin.’
Klimaat is nog niet gevallen als aandachtspunt voor het beleid.
Van Gorp ¬ ‘Over het klimaat en de gevolgen – ook op korte termijn – mag het blijkbaar niet gaan. Dat is heel vreemd. Als we kortzichtig blijven en daarnaar handelen, dan zullen we vrij snel de gevolgen voelen. Stemmen voor partijen die de klimaatverandering minimaliseren of zelfs ontkennen in plaats van de problemen bij de wortel aan te pakken, is bijna pervers. Hiervoor zullen wij met zijn allen een hoge factuur gepresenteerd krijgen.’
Vermorgen ¬ ‘De politiek moet de kern van het probleem aanpakken en niet alles afwentelen op het individu. Zorg maar dat je klimaatneutraal bouwt of woont, elektrisch rijdt, zonnepanelen en een warmtepomp installeert, enzovoort. Wat nodig is, is een aanpak op het niveau van wijken, dorpen en steden. Zo wordt het voor iedereen betaalbaar. Daarom dat het ACV ook blijft pleiten voor een rechtvaardige fiscaliteit, met een eerlijke belasting op vermogens en winsten uit vermogen. De sterkste schouders moeten de zwaarste lasten dragen.’
‘Als we kortzichtig blijven kijken en handelen naar klimaat, zullen we snel de gevolgen voelen.’
Luc Van Gorp, voorzitter CM
Van Gorp ¬ ‘De voorbereiding voor eerlijke, solidaire fiscaliteit is gebeurd en de hervorming stond ook in het regeerakkoord. Verder zijn we helaas niet geraakt. Nochtans is dat hoogstnodig. We hebben fiscale maatregelen nodig die de gezondheid ten goede komen, zoals promotie van gezonde voeding. De helft van de jongeren heeft overgewicht. Dat heeft op termijn een enorm effect op de betaalbaarheid van de gezondheidszorg.’
Als er na 9 juni een zeer rechtse regering zou komen, hoe rijmt dat dan met de warme zorgzame samenleving waar jullie voor staan?
Vermorgen ¬ ‘Dat staat haaks op onze waarden. We zien wat er gebeurt, hoe mensen met een migratieachtergrond, maar ook syndicalisten, vrouwen en de holebigemeenschap geviseerd worden. Er zijn voorstellen voor een kliklijn voor leerkrachten en om vrouwen terug aan de haard te krijgen. Kijk naar Hongarije of Italië. Ik lees nu in Dagboek 1933 van Dirk Verhofstadt, hoe het gif erin sluipt. Toen dacht men ook dat het allemaal niet zo’n vaart zou lopen, tot er uiteindelijk gebeurde wat er gebeurde.’
Van Gorp ¬ ‘Niet hé. We hebben nood aan moreel leiderschap, aan politici die niemand in de steek laten, ook al betekent dat dat ze misschien niet naar de mond praten. Die beslissingen nemen die op het eerste gezicht misschien onpopulair zijn, maar hun best doen om draagvlak te creëren. Zodat zoveel mogelijk mensen het uiteindelijk beter hebben.’
