PRIORITEIT 1 - 7 op de 10 Vlamingen wil alleen nog het remgeld betalen bij de dokter
Alleen nog het remgeld betalen bij de dokter of andere zorgverleners is voor 68 procent van de bevraagde Vlamingen een topprioriteit. Zij willen dat de regering meteen komaf maakt met het zelf moeten voorschieten van een deel van de rekening bij de huis- of tandarts, kinesist, logopedist …
Geen vreemde vraag, want niet minder dan 90.000 Vlamingen stelden volgens Statistiek Vlaanderen in 2023 noodzakelijke medische zorg uit om (nog meer) geldproblemen te vermijden. Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie zijn voor een op de twintig gezinnen in ons land de gezondheidskosten eigenlijk te hoog.
‘Nochtans bestaat er een systeem om voor een deel van die mensen de gezondheidskosten onder controle te houden: de derdebetalersregeling’, zegt Johan Tourné, directeur van Samana, de organisatie voor mensen met een chronische ziekte en mantelzorgers.
‘Daarmee is het niet nodig de hele doktersrekening voor te schieten in afwachting van een terugbetaling door het ziekenfonds.’ Niet alleen kwetsbare mensen stellen steeds vaker hun medische zorg uit omdat ze het – eventueel tijdelijk – niet kunnen betalen. Tourné: ‘Onze onderzoeken bevestigen dat de middenklasse met dezelfde zorgen kan kampen.’
Niet verplicht
Al sinds 2015 is het voor zorgverstrekkers mogelijk om patiënten alleen het remgeld en eventuele supplementen aan te rekenen en de rest van de doktersrekening meteen door de ziekenfondsen te laten betalen. Alleen is het in veel gevallen niet verplicht en niet van tevoren duidelijk welke dokters, tandartsen of andere specialisten de regeling al aanbieden.
‘Een algemene derdebetalersregeling is essentieel om ongelijkheid op vlak van gezondheid te vermijden’, zegt Luc Van Gorp, voorzitter van CM. Voorlopig is de regeling in sommige gevallen verplicht bij patiënten met bijvoorbeeld een verhoogde tegemoetkoming, diabetes type 2 of bij een raadpleging via de telefoon of online.
Toegankelijke en betaalbare zorg voorkomt latere en vaak ook grotere kosten. ‘Mensen die niet tijdig op doktersbezoek kunnen, belanden vaker in het ziekenhuis voor zwaardere behandelingen omdat aandoeningen zich in die tijd verder kunnen ontwikkelen’, aldus Van Gorp.
Ook nog supplementen
‘Zolang er geen algemene derdebetalersregeling verplicht is, zie ik door de bomen het bos niet’, zegt chronisch zieke Christ Labaere. ‘Niet iedereen past het toe. Het is vaak pas duidelijk bij een consultatie of het deel dat wordt vergoed door de wettelijke ziekteverzekering meteen wordt verrekend of dat je het eerst zelf moet ophoesten.’
‘Maar ook met een algemene derdebetalersregeling zijn niet alle valkuilen van de baan’, waarschuwt Bea. Door haar chronische ziekte is ze al 22 jaar invalide. Ze heeft met een verhoogde tegemoetkoming vaak al recht op het derdebetalerssyteem. ‘Het aandeel dat het ziekenfonds uitkeert moet je dan wel niet meer voorschieten, maar de ereloonsupplementen blijven voor je eigen rekening. Een geconventioneerde huis- of tandarts die geen supplementen rekent is bijvoorbeeld niet te vinden in mijn buurt.’
Gelukkig voor Bea en alle anderen is het straks verboden om patiënten met verhoogde tegemoetkoming nog ereloonsupplementen aan te rekenen in de ambulante zorg. ‘Al zouden ereloonsupplementen op termijn uitzonderlijk moeten zijn’, geeft CM-voorzitter Van Gorp nog aan. ‘Ongeacht wie de patiënt is.'
Annick Daeninck moet zorg uitstellen: 'Wachten tot 1.500 euro terugbetaald wordt'
‘Bij de huisarts betaal ik alleen het remgeld, maar ik heb bijvoorbeeld nog een factuur liggen van de kinesist van bijna 1.500 euro. Daar zal ik een deel van terugkrijgen, maar ik moet er wel een hele tijd op wachten. Gelukkig heb ik een hospitalisatieverzekering, anders was ik al op straat beland.’
‘Ondertussen ben ik al zes jaar niet naar de tandarts kunnen gaan, want daar moet je ook nog vaak eerst de hele rekening betalen. Die kan er niet bij. Mocht de derdebetalersregeling overal gelden zou de zorg heel wat betaalbaarder worden. Voor iedereen, niet alleen voor wie langdurig ziek of invalide is.’
Gedaan met het voorschieten van de doktersrekening als het van deze partijen afhangt
Minister van volksgezondheid Frank Vandenbroucke (Vooruit)
‘We hebben er al voor gezorgd dat nu iedere zorgverlener de derdebetalersregeling kan toepassen. Als die dat wil, moet de patiënt alleen nog het remgeld betalen. Op korte termijn steeg zo het gebruik van het systeem bij huisartsen van 65 procent tot 85 procent van alle consultaties. Door het verlagen van drempels vermijden we dat gezondheidsproblemen verergeren. We zien hoe groot de impact van de maatregel is. Daarom willen we verder gaan en de derdebetalersregeling verplichten.’
Federaal parlementslid Nawal Farih (CD&V)
‘Stel: je dochter gaat tweemaal per week naar de logopedist en je zoon een keer per week naar de kine. Tel daar een tandartsbezoek bij, dan kom je al gauw aan 700 euro. De terugbetaling komt wel, maar je bent je koopkracht enkele weken kwijt. Dat is niet alleen een probleem voor de kwetsbaarsten. Ik had een wetsvoorstel klaar om de derdebetalersregeling bij alle zorgverleners in te voeren. Hopelijk komt het er binnenkort ook echt, want gezondheidszorg is een recht en mag niet afhangen van geluk of je portemonnee.’
Covoorzitter JEreMie VanEECKHOUT (GROEN)
‘Bij huisartsen en tandartsen vindt de derdebetalersregeling met mondjesmaat ingang. Voor heel wat andere zorgberoepen staan we nog bijna nergens. In België draaien patiënten al voor een kwart van de kosten op in de gezondheidszorg. Dat is een stuk meer dan in de ons omringende landen. De verhoogde tegemoetkoming en de maximumfactuur zijn belangrijke middelen om zorg toegankelijk te maken, maar de volle pot moeten betalen wanneer er geen derdebetalersregeling is, vormt nog een belangrijke drempel die we willen wegwerken.’
PRIORITEIT 2 - Weer een automatische indexering van het budget voor wie zwaar zorgbehoevend is
Dat zorgbudget bestaat al sinds 2003, toen nog onder de naam Zorgverzekering. Bij aanvang kregen mensen die nood hebben aan mantel- of thuiszorg of in de residentiële zorg verblijven een maandelijkse financiële steun van 90 euro. In 2009 werd dat 130 euro. Sindsdien is het bedrag gestegen tot 140 euro per maand.
‘We zijn blij dat Vlaams minister van Welzijn Hilde Crevits (CD&V) het bedrag eindelijk heeft verhoogd, maar we willen dat het in de toekomst automatisch wordt geïndexeerd’, zegt Luc Van Gorp, voorzitter van CM. ‘Want er is een stevige stijging van de levensduurte én van zorggerelateerde kosten zoals incontinentiemateriaal, hulpmiddelen, gezinszorg ...'
'Het zorgbudget is een middel om zorg betaalbaar te houden en om de groeiende groep ouderen te ondersteunen om zo lang moge-lijk thuis te blijven of het verblijf in een woonzorgcentrum voor iedereen toegankelijk te maken.’
PRIORITEIT 3 - Meer aandacht en centen voor gezondheidspreventie
‘We moeten door preventie in de eerste plaats voorkomen dat mensen zorg nodig hebben’, bevestigt Luc Van Gorp gezondheidsprioriteit 3 van de Vlaming. Met amper 1,6 procent van het gezondheidsbudget dat naar preventie gaat, scoort ons land onder het Europees gemiddelde van drie procent. Van Gorp: ‘Met een bijko-mende 500 miljoen voor preventie kunnen we de achterstand op de omringende landen inhalen. Tegen 2030 zes procent halen zou de ambitie moeten zijn.’
‘Een doortastend preventiebeleid is nodig om de gezondheidskloof te dichten en om de oorzaken te bestrijden die anders later tot grotere en dus ook duurdere klachten leiden.’ Wat CM betreft geldt dat niet alleen voor de fysieke gezondheid, maar ook op mentaal of sociaal vlak. Ook op vlak van onder meer gezinsonder-steuning en jeugdhulpverlening ziet CM het aanbod in de toekomst graag sterker en toegankelijker.
