FEDERALE REGERING
Met een resem steunmaatregelen, de verhoogde tijdelijke werkloosheidsuitkering tijdens de coronapandemie en het uitgebreide sociaal energietarief beschermde de federale regering de koopkracht tijdens de COVID-19- en energiecrisis veel beter dan de buurlanden. Voor de verhogingen van de minimumlonen en uitkeringen die de sociale partners overeenkwamen, maakte ze budget vrij.
Ondanks een veroordeling van de Internationale Arbeidsorganisatie behield de regering toch de loonnormwet die vrije loononderhandelingen verbiedt, en op het laatste nippertje miste ze de kans om een grote belastinghervorming door te voeren.
De opvangcrisis van wettelijke asielzoekers is een smet op de mensenrechten, die ze bij de oorlog in Oekraïne en in Gaza wel hoog probeert te houden.
VOLKSGEZONDHEID EN SOCIALE ZAKEN - FRANK VANDENBROUCKE
‘Moest noodgedwongen focussen op de COVID-19-pandemie. Niettemin toonde hij flink wat ambitie om de zorg toegankelijker te maken, de ziekenhuisfinanciering te hervormen en komaf te maken met het opbod aan ereloonsupplementen.'
'Hij investeerde sterk in betaalbare eerstelijnspsychologische zorg, zelfs gratis voor kinderen en jongeren onder de 24 jaar. Dat hij supplementen aan banden legde voor de laagste inkomens, en mensen die verstoken blijven van zorg bereikte met het project van Community Health Workers, verdient ook ruchtbaarheid.'
'Maar de grote hervorming om een zorginfarct te voorkomen in een context van vergrijzing en personeelstekort staat nog in de kinderschoenen. Ook het beleid rond langdurig zieken blijft een moeilijk dossier waarin nog een lange weg te gaan is.’
– Luc Van Gorp, voorzitter CM
Conclusie: Succes als crisismanager en hervormer
WERK - PIERRE-YVES DERMAGNE
‘De doelstelling uit het regeerakkoord van een werkzaamheidsgraad van 80 procent hing boven de regering. Zijn werkgelegenheidsconferentie leverde goede ideeën op, al bleef de uitwerking beperkt.'
'Toch wist Dermagne, na advies van de sociale partners, het misbruik van dagcontracten in de uitzendsector aan banden te leggen. Het gebruik van dagcontracten is inmiddels maar liefst gehalveerd, en tienduizenden kunnen op langere contracten rekenen. Cruciaal is dat de Arbeidsdeal onder andere het individueel opleidingsrecht verankerde.'
'Zijn inspanningen om ziekmakend werk te voorkomen en zijn specifieke wetgeving om spier- en skeletaandoeningen op het werk te bestrijden, de eerste in Europa, kregen te weinig aandacht. Hetzelfde geldt voor zijn inzet voor wetgeving rond hormoonverstoorders op het werk.’
– Ann Vermorgen, voorzitter ACV
Conclusie: Onvoldoende aandacht voor sterke resultaten
FISCALITEIT - VINCENT VAN PETEGHEM
‘Zijn blauwdruk voor een grote belastinghervorming komt sowieso op een of andere manier terug in een volgende regering. Alle experten denken grotendeels dat zijn weg, met een verschuiving van lasten op arbeid naar vermogen en consumptie, de juiste is. Dat die inspanningen zonder resultaat bleven, is dé gemiste kans van de federale regering.'
'Maar ook los daarvan wist Van Peteghem de effectentaks te herstellen, auteursrechten te hervormen en de fiscaliteit te vergroenen, met name voor bedrijfswagens.'
'Kreeg lof voor zijn eenmalige staatsbon, die ruim 21 miljard euro ophaalde, maar had beter structurele maatregelen genomen om banken de rente te doen optrekken, hoewel die stilaan in beweging schieten voor het vrij te komen geld van de staatsbon.’
– Ive Rosseel, ACV-studiedienst
Conclusie: Minister van een moedige maar geboycotte belastinghervorming
PENSIOENEN - KARINE LALIEUX
‘Het regeerakkoord legde meteen een stelselmatige verhoging vast van het minimumpensioen en de inkomensgarantie voor ouderen (IGO). Dat kwam met name de laagste pensioenen ten goede. Ook deeltijds werkenden en onthaalouders, in de praktijk meestal vrouwen, gingen er in de pensioenberekening wat op vooruit.'
'Helaas bleken de liberale krachten in de regering te sterk om gelijkgestelde periodes zoals werkloosheid en ziekte, eerlijk te laten meetellen voor het recht op een minimumpensioen. De pensioenbonus, die langer werken beloont, kost veel, maar de effectiviteit ervan is betwist. Voor grote dossiers zoals de zware beroepen, de financiering van het systeem en de koopkrachtvastheid van pensioenen zal de volgende regering een oplossing moeten vinden.'
'Niet slecht gedaan dus, gezien de samenstelling van de regering, al blijven we op onze honger zitten voor een grondige hervorming.’
– Bart Smits, pensioendienst OKRA
Conclusie: Goede maatregelen en gemiste kansen
ENERGIE - TINNE VAN DER STRAETEN
‘Tijdens haar zorgvuldige aanloop naar de kernuitstap belandde ze door de Russische invasie in Oekraïne en de energiecrisis in een perfecte storm. Realistisch en pragmatisch maakte ze een nucleaire bocht. De toekomst zal oordelen over het akkoord met Engie.'
'Met de klemtoon op groene waterstof en als voorloper van windenergie op zee bereidde ze de energietransitie voor. Het uitgebreid sociaal energietarief bleek tijdens de crisissen noodzakelijk voor veel gezinnen, maar verdiende bestendiging en verbetering met het oog op de onzekere lange termijn.’
– Thomas Vael, ACV-studiedienst
Conclusie: Grote inspanningen voor hernieuwbare energie
VLAAMSE REGERING
Ondanks enkele bijsturingen op het laatste nippertje, zoals voor de kinderopvang, kreeg de Vlaamse regering onder leiding van Jan Jambon (N-VA) het etiket ‘hardvochtig’ niet van zich afgeschud. Sociale huurders, het onderwijspersoneel, leerlingen met een andere thuistaal, het socioculturele sector en De Lijn zijn kop van jut voor een regering die bovenal vingerwijst naar ‘individuele verantwoordelijkheid’.
Zeker wat betreft armoedebestrijding scoort ze zwaar onder de lat, en op klimaatvlak saboteerde Vlaanderen al te vaak een Belgisch standpunt op internationaal niveau.
WONEN - MATTHIAS DIEPENDAELE
‘Diependaele ziet sociale huisvesting niet als een weg naar sociale vooruitgang, maar als een tijdelijk, noodzakelijk kwaad. Hij legde extra voorwaarden op aan sociale huurders en rekent op de private markt om woningnood te verhelpen, vooralsnog zonder succes. Ruim 180.000 mensen wachten vandaag op een sociale woning en die wachtlijsten blijven aangroeien.'
'Als een echte spelbederver laat hij geen kans onbenut om een negatief beeld van sociale huurders te schetsen, wat zwaar weegt op velen van hen.’
– Eddy Van Den Eede, expert wonen beweging.net
Conclusie: Zijn ijver doet meer kwaad dan goed
MOBILITEIT - LYDIA PEETERS
‘Files en slechte stiptheid van het openbaar vervoer verminderen de werk- en bereikbaarheid van jobs. Ook schoolkinderen die urenlang op de bus moesten zitten bleven het nieuws beheersen.'
'Voor De Lijn moest minister Peeters weliswaar aan de slag met het hervormingplan-basisbereikbaarheid van de vorige regering, maar zonder extra middelen zorgde dat vooral voor minder openbaar vervoer. Heel veel bushaltes verdwenen, en bus en spoor zijn minder goed op elkaar afgestemd dan in het buitenland.'
'Voor wie afhankelijk is van de bus, dreigt meer vervoersarmoede. Dat staat in schril contrast met de premies die Peeters uitschreef voor elektrische auto’s tot 40.000 euro.’
– Koen Repriels, ACV-studiedienst
Conclusie: Zal herinnerd worden als minister van Tesla-subsidies
WELZIJN - HILDE CREVITS
‘Gesterkt door acties voor de kinderopvang, voor personen met een handicap en voor de ouderenzorg haalde Crevits veel middelen binnen in een moeilijke budgettaire context. Ze verhoogde twee jaar op rij het zorgbudget voor zwaar zorgbehoevenden en zorgde voor een betere betaalbaarheid van woonzorgcentra.'
'Toch blijven de noden torenhoog, met lange wachtlijsten en personeelstekort. In de geestelijke gezondheidszorg breidde ze het aanbod uit met onder andere de OverKophuizen. Haar luisterend oor voor partners in het veld gaf vertrouwen.’
– Luc Van Gorp, voorzitter CM
Conclusie: Mooie realisaties en belangrijke investeringen, maar noden blijven hoog
ONDERWIJS - BEN WEYTS
‘De COVID-19-pandemie, het schrijnende lerarentekort, dalende prestaties van Vlaamse leerlingen in internationale rankings, en een toenemende vraag naar zorgnoden maakten de afgelopen legislatuur voor onderwijs niet gemakkelijk.'
'In dat heikele debat richtte Weyts zich te vaak op zijn eigen profilering en wees hij met beschuldigende vingers in plaats van bruggen te bouwen, net nu scholen en leerkrachten het steeds moeilijker hebben. Klassen zonder leerkracht, de B-stroom, het buitengewoon onderwijs, vroegtijdige schoolverlaters, of het praktijkonderwijs kregen niet de aandacht die nodig was.’
– Sam Coomans, ACV-studiedienst
Conclusie: Wat baten pyjamabroek en bril als de minister niet zien wil?
TEWERKSTELLING EN ECONOMIE - JO BROUNS
‘Brouns zette het beleid verder van zijn partijgenoot Hilde Crevits, die minister van Welzijn werd. Hoewel onder hem de aandacht verschoof naar de landbouw, werkten zij voor het tewerkstellingsbeleid intensief samen met de sociale partners.'
'Daarbij lag de klemtoon te vaak op activering, ook in de communicatie, onder meer met misplaatse triomfberichten over sancties van de VDAB en de verdere uitwerking van de gemeenschapsdienst. Was ook zeer actief in het dossier-Van Hool. In de sociale economie kregen collectief en individueel maatwerk wel een belangrijke impuls, en ook het Vlaams opleidingsverlof werd verbreed.'
'Sprong in de bres voor dienstenchequewerknemers, al oogt het resultaat voor werknemers mager. Vooral voor werkbaar werk en loopbaanbeleid kregen Brouns en Crevits in deze coalitie weinig gedaan.’
– Stijn Gryp, verantwoordelijke Vlaams ACV
