Mottar ¬ ‘177 000 Belgen deden begin dit jaar een beroep op een voedselbank. Dat is een record. De groep 65-plussers neemt lichtjes af, het aantal volwassenen tussen 18 en 65 jaar neemt toe, net zoals de jongeren onder de 18 jaar. Meer en meer werkende mensen kloppen aan bij een voedselbank. Een op de drie zijn eenoudergezinnen, meestal moeders met kinderen. Als je huur moet betalen, je energiefactuur, medicatie … We zien nu ook meer tweeverdieners met een laag loon – een té laag loon –, of die een tegenslag hebben gehad.’
Degerickx ¬ ‘Er zijn ook mensen met een eigen huis bij: noodkopers die een minderwaardige woning kopen op de privémarkt, omdat ze geen sociale woning of betaalbare huurwoning vinden. Sowieso is de groep van mensen in armoede veel diverser geworden. We zien mensen bij ons komen met een migratieachtergrond, mensen zonder papieren, maar inderdaad ook veel meer mensen die werken, gewerkt hebben, of afwisselend aan het werk zijn en ziek zijn. Heel vaak zijn het eenoudergezinnen.’
Is werk dan geen garantie meer om je boterham te kunnen verdienen?
Degerickx ¬ ‘Werk beschermt vaak tegen armoede, maar het is geen garantie. Zeker deeltijdse banen niet, of banen in de dienstenchequesector of in de deeleconomie zoals maaltijdkoerier. Die laatste jobs zijn laagdrempelig, maar zijn vaak moderne slavenarbeid. Mensen kunnen er onvoldoende van leven. Deze mensen blijven flirten met de armoedegrens, ook al zijn ze aan het werk. Vaak laten hun gezondheid of familiale omstandigheden geen voltijdse baan toe. Combineer dat inkomen eens met de dure woonmarkt en hoge energierekeningen …’
De voedselbanken komt aan de noden van die mensen tegemoet?
Mottar ¬ ‘Onze missie is honger bestrijden, en zoveel mogelijk voedsel-
overschotten recupereren. Daarbij kunnen we rekenen op de hulp en solidariteit van veel vrijwilligers, burgers en bedrijven. Het probleem vandaag is dat er steeds meer vraag is, en steeds minder aanbod. Daarbinnen heerst nog een zekere strijd om voedseloverschotten. We verliezen van organisaties als Too good to go, dat de consument overschotten verkoopt tegen lage prijzen. De maatregel in België waardoor bedrijven die voedingswaren schenken de btw van zes procent hierop kunnen recupereren, blijkt onvoldoende stimulerend.’
‘Werk beschermt vaak tegen armoede, maar het is geen garantie’
Heidi Degerickx
‘Een minderheid van de verdeelpunten verdeelt nog eten via traditionele pakketten. Sommige zijn uitgegroeid tot minisupermarkten, waar je afhankelijk van je noden kunt kiezen uit het beschikbare aanbod. Vaak is er naast de voedselbank ook nog een sociale ruimte, waar voor doorverwijzing gezorgd, waar nodig.Sommige punten hebben zelfs sociaal assistenten in dienst, bieden budgetbegeleiding aan, of hebben een sociaal restaurant. We proberen ook in te spelen op de grote vraag naar hygiëneproducten, die heel duur zijn. Al wat mensen zo kunnen besparen, kan dienen om huur en energiefacturen te betalen.’
Degerickx ¬ ‘Noodhulp helpt in een crisis, maar lost de oorzaken natuurlijk niet op. Naarmate er meer voedselpunten zijn of bijvoorbeeld aanbod aan tweedehandskledij, zien we een terugtrekkende overheid. De solidariteit van vrijwilligers is goed. Maar het mag geen excuus zijn voor de overheid om problemen niet aan te pakken. De inzet van de vrijwilligers toont net aan dat er bereidheid is om een stuk te herverdelen.’
Mottar ¬ ‘Voedselhulp biedt inderdaad geen structurele oplossing tegen armoede. Maar als je morgen de voedselbanken wegneemt, is er een groot probleem. In de ideale wereld bestaat voedselhulp niet, maar wat stellen we ertegenover? Zolang dat er niet is, blijft voedselhulp helaas noodzakelijk.’
'Zorg voor een minimuminkomen dat boven de Europese armoedegrens ligt, want daar zitten we nog onder'
Jef Mottar
Wat zijn dan structurele oplossingen?
Degerickx ¬ ‘De toename van mensen die niet rondkomen stelt de zaken op scherp. De politiek moet meer doen om te herverdelen. Met het Groeipakket heeft Vlaanderen een krachtig instrument in handen om kinderarmoede uit de wereld te helpen. Meer sociale woningen kunnen meer mensen een stabiel leven geven.’
Mottar ¬ ‘Een deel van de oplossing is een verhoging van de laagste inkomens. Vanaf 2024 gaat de Europese voedselsteun drastisch naar beneden in kader van de nieuwe Europese begroting. Het budget zal zakken naar zeventig procent van wat het vandaag is, en dan spreek ik nog niet over een kostenverhoging. Terwijl de groep mensen in armoede alleen nog maar groter zal worden als de laagste inkomens niet stijgen. Zorg er daarom voor dat iedereen een minimuminkomen heeft dat minstens op de Europese armoedegrens ligt, want daar zitten we nog steeds onder.’
Degerickx ¬ ‘Iedereen kan in armoede belanden. De middenklasse kalft af door de hoge woon- en energieprijzen. Daar gaat de politiek pas iets aan doen onder druk van de samenleving. Daarom is het belangrijk om een duidelijk signaal te geven.’
Op maandag 20 juni organiseert het ACV samen met de andere vakbonden een nationale manifestatie in Brussel voor meer koopkracht en tegen de loonnormwet.
