Vreemd genoeg kwam een belangrijke vaststelling niet aan bod in die commentaren. Hoe verontrustend het is dat we nu pas inzicht krijgen in gegevens die beleidsmatig ontzettend relevant zijn? Blijkbaar wordt de inkomensverdeling en evolutie in België niet belangrijk genoeg geacht om op te volgen. Gelet op alle geweeklaag door sommigen over ‘de belastingdruk’ lijkt dat meer dan een vergetelheid, eerder een strategie.
Puur het bestaan van dit onderzoek op zich vormt dus al een enorme meerwaarde. Pun intended. Want het statistisch huzarenstukje spit inkomen uit meerwaarden, dividenden en bedrijfswinsten voor het eerst naar boven. En de ongelijkheid die dat met zich meebrengt. Voor inkomen uit roerend vermogen en uit ingehouden winsten is die ongelijkheid spectaculair hoog.
Fiscale hervorming
De analyse toont dat de progressiviteit van de belastingen bij de hoogste inkomens volledig wegvalt en zij relatief beter af zijn dan de laagste inkomens. Decoster en collega’s stellen het klaar en duidelijk: ‘als ook rekening gehouden wordt met het effect van btw en accijnzen, wordt het inkomen van de 20 procent laagste inkomens zwaarder afgeroomd dan van de 20 procent hoogste inkomens.’
De sterkste schouders die de zwaarste lasten dragen, het blijkt een holle slogan. Gezien de formateur De Wever de ruimte heeft gemaakt om de notabelen van de Nationale Bank, de nucleaire waakhond FANC en Defensie te ontvangen, kan hij vast nog wat tijd inlassen om het boek ten gronde door te nemen, of nog beter: professor Decoster uitnodigen voor een gesprek met de regeringsonderhandelaars.
‘De sterkste schouders die de zwaarste lasten dragen blijkt een holle slogan.’
Dan horen de regeringsonderhandelaars uit eerste hand waar het heen moet met hun fiscale hervorming. Hoe ze eindelijk werk moeten maken van een gelijk speelveld, waarbij alle inkomsten mee in bad gaan. ‘Een euro is een euro’. Het moment is er rijp voor, de nood is hoog genoeg.
Onderhandelaars die zich nu nog laten paaien met wat vage beloften en een beperkte meerwaardebelasting die bulkt van de uitzonderingen, die hebben zich met een kluitje het riet laten insturen. Het hele vermogensinkomen moet in bad, zodat de lasten eerlijk verdeeld worden. En zodat ook de fiscale en deloyale concurrentie tussen werkenden, onder meer via de groeiende vervennootschappelijking, een halt wordt toegeroepen. Daarvoor kan ook het laatste verslag van de Hoge raad voor Financiën als inspiratie dienen, als er al geen onderbouwing genoeg is.
Brandversneller van inkomensongelijkheid
Een andere belangrijke vaststelling uit het onderzoek slaat op de belangrijkste instrumenten om ongelijkheid te bestrijden. Ondanks de stijgende ongelijkheid tussen inkomsten, blijkt België nog steeds sterk in het herverdelen, zij het vooral van inkomens uit arbeid. Zo wordt de grofste ongelijkheid in de perken gehouden. Vooral dankzij, laat ons een kat een kat noemen, de sociale zekerheid en de welvaartsaanpassingen (aanpassingen van uitkeringen en pensioenen bovenop de index). Zoals blijkt uit het onderzoek.
Voorlopig toch.
Want laat net die sociale zekerheid en die welvaartsenveloppe zwaar onder druk staan van politieke leerling-tovenaars. De hakbijl in de welvaartsenveloppe, het snoeien in werkloosheidsuitkeringen, pensioenen verlagen door gelijkgestelde periodes af te schaffen, minder ziekte-uitkering voor wie niet snel genoeg weer aan de slag is … De resultaten van het opvolgonderzoek van Decoster laten zich in voorkomend geval nu al schrijven.
Het lijkt me onwaarschijnlijk dat een regering met socialisten, christendemocraten en een zelfverklaarde Vlaamse volkspartij de geschiedenis wil ingaan als de brandversneller van de inkomensongelijkheid. Toch?
Ann Vermorgen, voorzitter ACV
