Buschauffeur De Lijn
© Maarten De Bouw

Van het openbaar vervoer, veiligheidsdiensten en administratie tot de openbare zorgsector: overal klinkt dezelfde bezorgdheid over de gevolgen van drieste besparingen voor de samenleving. Maar toch wil formateur De Wever (N-VA) opnieuw de bijl bovenhalen en 1,7 miljard weghakken. ‘Het is een illusie dat de dienstverlening daarmee niet in het gedrang komt.’ 

Dominic Zehnder
 28 januari 2025

Vorig jaar zorgde een rapport van het Rekenhof nog voor opschudding, toen bleek dat de vorige Vlaamse regering onder Jan Jambon (N-VA) elke euro die ze aan personeelsuitgaven had bespaard, meer dan anderhalf keer zoveel had uitgegeven aan ingehuurde consultants uit de privésector. Die ‘besparingstactiek’, waarbij zo goed als alle openbare diensten moesten inboeten, bracht het Rekenhof tot het dringende advies aan de Vlaamse regering om eerst haar kerntaken te analyseren en die te vrijwaren.

‘Voor de taken die de overheid wil uitvoeren moeten er de nodige middelen zijn', klinkt het bij professor bestuurskunde en overheidsmanagement aan de UGent Bram Verschuere. 'In België hebben we een grote mate aan publieke dienstverlening. Je kunt ons niet vergelijken met landen als de VS: daar betaal je minder belastingen, maar sta je zelf in voor je medische kosten en een ziekteverzekering.'

Niet als bedrijf runnen

‘We moeten af van het idee dat je de overheid als een bedrijf moet runnen. Een overheid moet zich uiteraard efficiënt organiseren met het geld van haar burgers, maar je mag je niet blindstaren op de uitgaven alleen. Een overheid moet soms uitgaven doen die niet direct economische winst lijken op te leveren, zoals openbaar vervoer in dunbevolkte regio’s. Waarom doen we dat? Omdat we het als samenleving belangrijk vinden dat iedereen zich kan verplaatsen.’

‘Een sterke overheid is trouwens ook een goede zaak voor het bedrijfsleven’, merkt Verschuere op. ‘Dankzij overheidsinvesteringen in onderwijs, onderzoek, infrastructuur ... wordt de economie aangedreven, waardoor bedrijven winst kunnen maken. Denk maar aan het gebruik van het wegennetwerk, of het onderwijs dat bij ons relatief goedkoop en democratisch is, waardoor er een groot aanbod aan goed geschoolde werknemers is.’


Shanna werkt als buschauffeur bij De Lijn

‘Op sommige weekdagen rijdt slechts helft van bussen uit’

shanna online© Maarten De Bouw

‘Op een schooldag zouden er 83 bussen moeten uitrijden uit onze stelplaats om alle ritten te kunnen volbrengen. Vorige week kon slechts de helft vertrekken’, vertelt buschauffeur Shanna. Door de besparingen waar De Lijn jarenlang onder gebukt gaat, zijn de bussen verouderd en is er te weinig materiaal en technisch personeel voor het onderhoud en reparaties.

‘We zitten met een vloedgolf aan bussen die niet rijklaar zijn. Daardoor moeten tal van collega’s tijdens hun dienst met hun vingers draaien, in de hoop dat er toch nog eentje op tijd gerepareerd kan worden.’

Shanna begrijpt de frustratie bij de reizigers. ‘De agressie tegen chauffeurs groeit. Je moet maar die ene collega zijn die als eerste doorkomt aan een halte waar mensen al een hele tijd op een bus staan te wachten. Je kunt er niets aan doen, maar je krijgt de volle laag.’


Steven is duiker bij de civiele bescherming

‘Wie helpt burgers straks uit de nood?’

 

Steven civiele bescherming© Bart DewaeleDe civiele bescherming helpt de burger bij rampen en ondersteunt de eerstelijnsdiensten zoals brandweer en politie. ‘Onder oud-minister van Binnenlandse Zaken Jan Jambon (N-VA) werd zwaar bespaard’, zucht Steven. ‘Kazernes werden gesloten, we hebben er nu nog slechts twee. Onze werkplek is na 45 jaar dringend aan renovatie toe, maar dat is niet eens onze grootste zorg. Intussen komen we een honderdtal collega’s tekort om onze taken naar behoren uit te voeren.’

Na de zware overstromingen in de Vesdervallei kreeg de civiele bescherming de wind van voren van Jambon. ‘We zouden niet doortastend en snel genoeg opgetreden hebben, terwijl we alles uit onze beschikbare middelen en mankracht gehaald hebben. Door de besparingen hebben heel wat mensen met jarenlange ervaring andere oorden opgezocht. Daardoor verliezen we expertise. De onzekerheid over ons voortbestaan versnelt de uittocht alleen maar. Wie doet straks gespecialiseerde of grootschalige hulpoperaties als beleidsmakers finaal een kruis over ons maken?’  


Martijn werkt bij de 101-noodcentrale

‘De wachttijd voor de bellers loopt op’

Martijn noodnummer 101© Stefaan Beel

Martijn werkt voor de noodcentrale van de politie, waar hij oproepen naar het noodnummer 101 beantwoordt. ‘We werken dag en nacht, in ploegen. Het werk is stresserend, en wie weggaat wordt niet vervangen. In onze centrale zouden we met vier personen tegelijk aanwezig moeten zijn, maar meestal zijn we maar met drie collega’s, regelmatig zelfs maar twee als iemand ziek is.’

De onderbezetting speelt Martijn én de bellers parten. ‘De wachttijd voor wie belt loopt tijdens piekmomenten op. Volgens het protocol moeten wij personen die tijdens het wachten ophangen terugbellen, maar vaak is daar geen tijd voor omdat je voortdurend van de ene inkomende oproep naar de volgende gaat. Het is een kwestie van tijd voordat er slachtoffers vallen.’

‘Voor extra personeel zijn er geen middelen. Er was vorig jaar een sollicitatieprocedure, maar na de selectie was er plots geen geld meer om kandidaten op te leiden en effectief aan te werven.’  

Visie Nieuwsbrief inschrijven

Blijf op de hoogte via onze nieuwsbrief!

Aanbevolen

100.000 betogers tegen 'giftig regeerakkoord'

Op initiatief van de vakbonden vindt vandaag een nationale betoging plaats. Honderdduizend manifestanten trekken door Brussel. Vakbonden,...
   13 februari 2025

‘Ik ben altijd bereid tot overleg, dag en nacht’

Daags voor de nationale betoging kwam de Groep van Tien – de vertegenwoordigers van de werknemers- en de werkgeversorganisaties in ons land – bijeen...
   12 februari 2025

7 maatregelen die jij voelt in je portefeuille

De nieuwe regering-De Wever belooft meer nettoloon, maar snoeit hard in pensioenen en werkloosheidsuitkeringen. De welvaartsenveloppe, cruciaal in...
   07 februari 2025

'Niet gerust in behoud van de index'

Het is gebeurd. We hebben weer een regering. Maar is het bestaan ervan veel reden tot vreugde, vraagt ACV-voorzitter Ann Vermorgen zich af.
   07 februari 2025