Nog tot eind volgende week heeft Bart De Wever tijd om zijn gedroomde Arizona-coalitie op de been te brengen. Via een finale versie van zijn ‘supernota’ wil hij na maanden onderhandelen nu de landing inzetten. Maar het ‘buffet aan maatregelen’ dat eerder deze week uitlekte, toont vooral een stugge houding van de federaal formateur, en is voor heel wat middenveldorganisaties onverteerbaar.
‘Uit alles wat nu lekt blijkt dat er uiteindelijk weinig veranderd is ten opzichte van de eerste versie. We stellen nog altijd vast dat met ingrepen in de index, het behoud van de loonnormwet, de opgedreven en goedkopere flexibiliteit en zware besparingen in de pensioenen, de ziekte- en werkloosheidsverzekering de werkende mensen het gelag betalen’, stelt ACV-voorzitter Ann Vermorgen.
IJskoude douche
Concreet wordt er in de plannen nog steeds 2 miljard euro bespaard op de pensioenen, terwijl de ambities van de fiscale hervorming nog nauwelijks een kwart opbrengen van het oorspronkelijke doelbedrag. Vermorgen hekelt dan ook dat de sterkste schouders – ondanks een expliciete vernoeming – veel minder zullen bijdragen dan aanvankelijk beloofd.
‘Nu schiet er nog een schamele en weinig betrouwbare 2 miljard over van wat die sterkste schouders moeten bijdragen, terwijl er zelfs nog wat fiscale koterijen worden bijgebouwd. Ondernemingen en zelfstandigen worden ondertussen ontzien. Er ligt zelfs opnieuw een tax cut voor, en dat in deze moeilijke budgettaire omstandigheden. Ondanks de beloftes van de formateur gaat niet iedereen gaat in bad. Enkel werknemers krijgen een douche, een ijskoude wel te verstaan.’
‘Ziekteverzekering dient niet om wantrouwen werkgevers te betalen’
Een andere opvallende maatregel is de herinvoering van het ziektebriefje voor één dag. Daardoor dreigen honderdduizenden werknemers opnieuw voor elke ziektedag langs de huisarts te moeten passeren. CM-voorzitter Luc Van Gorp: ‘Elk bezoek aan de huisarts kost de ziekteverzekering 29 euro. Dat is veel geld voor een stuk papier. Bovendien betaalt de patiënt onnodig remgeld.’
‘Het wantrouwen van werkgevers moet niet door de ziekteverzekering gefinancierd worden. Er bestaan immers controlemogelijkheden en een goede leidinggevende weet wanneer het vertrouwen wordt geschaad. We moeten de kostbare tijd van onze al overbevraagde huisartsen gebruiken waarvoor hij echt dient: voor zieke mensen zorgen die raad nodig hebben.’
LEES OOK
Kwetsbare mensen slachtoffer
CM hekelt verder dat de nota louter vertrekt vanuit een economisch perspectief. ‘Kwetsbare mensen, degenen die niet ‘opbrengen’, zijn daar het slachtoffer van. We zijn ook bevreesd dat de maatregelen de armoede in ons land doen stijgen. De niet-indexering van de al lage leeflonen en werkloosheidsuitkeringen staat in schril contrast met de beperkte bijdrage die wordt gevraagd aan de hoogste inkomensgroepen. We weten dat armoede leidt tot gezondheidsproblemen. De gezondheidsongelijkheid zal hierdoor alleen maar toenemen.’
Van Gorp: ‘Het fundamentele probleem is de visie op zieke mensen in de nota. Men kijkt naar langdurig zieken vanuit de arbeidsmarkt: hoe krijgen we ze zo snel mogelijk weer aan het werk? Terwijl we in de eerste plaats vanuit de gezondheidszorg moeten kijken: hoe krijgen we die mensen weer gezond? Geleidelijk terug aan het werk gaan, kan deel uitmaken van het herstelproces, dat is absoluut correct. Maar wie ziek is moet de kans krijgen om te genezen. Ik vrees dat we terechtkomen in een systeem waarin we deadlines zullen zetten op genezingsprocessen. En dat resulteert gegarandeerd in veel herval, en meer in plaats van minder langdurig zieken.’
Uit CM-onderzoek blijkt dat langdurig zieken de terug-naar-werkbegeleiding appreciëren, als ze op het juiste moment komt tenminste. ‘We moeten onze terug-naar-werk-coördinatoren daar inzetten waar ze het grootste verschil kunnen maken: niét te vroeg in het ziekteproces, bij mensen waarvan we weten dat ze mits begeleiding terug op de arbeidsmarkt raken.’
‘Daarnaast geloof ik dat we wat betreft de begeleiding van langdurig zieken absoluut met alle stakeholders samen nog een tandje kunnen bijsteken. De middelen moeten er dan wel ook zijn om dat te doen. Alle mutualiteiten samen hebben vandaag minder dan honderd terug-naar-werk coördinatoren in dienst. Dat is een druppel op een hete plaat in verhouding met het meer dan half miljoen langdurig zieken.’
Responsabilisering
‘We zijn tevreden met de responsabilisering van werkgevers’, vervolgt Van Gorp. ‘We kunnen het probleem van langdurig zieken niet oplossen als we de instroom niet inperken. We weten uit ons eigen onderzoek dat meer dan de helft van de langdurig zieken aangeven dat hun werk verantwoordelijk is voor hun uitval. We willen als mutualiteit ook samen met de werkgever en de langdurig zieke bekijken hoe die op een duurzame manier weer aan de slag kan gaan.’
CM waarschuwt voor mogelijk perverse effecten van sommige maatregelen, zoals financiële sancties in bedrijven met een grote personeelsuitval. Zeker in de zorgsector is het volgens het ziekenfonds twijfelachtig dat dergelijke maatregelen een positief effect hebben, omdat de uitval het resultaat van de hoge werkdruk is.
‘We pleiten vanuit CM ervoor om veel meer in te zetten op preventie en actieplannen per sector om ziekteverzuim terug te dringen. Dat kan door wetgeving welzijn op het werk, die ook een belangrijk luik rond preventie bevat, beter af te dwingen. Maar ook maatregelen om gezin en arbeid te combineren, zoals een uitbreiding van het geboorteverlof tijdens het eerste levensjaar te verdelen over beide partners, hebben effect op arbeidsongeschiktheid.’