Illustratie van een tankstation
© Rutger Van Parys
 Dossier: Energie

De werknemers in de dienstenchequesector zijn de enigen voor wie nog geen sectoraal akkoord is afgesloten. Ze voeren daarom al wekenlang actie – ook vandaag. Onder meer de vergoeding voor de verplaatsingskosten blijft een twistpunt. Zeker nu de brandstofprijzen zo hoog zijn. Henk en Eugénie getuigen in Visie van 7 april hoe woon-werkverkeer een grote hap neemt uit hun budget.

An-Sofie Bessemans

Henk (48) woont in Kleit, bij Maldegem, en werkt sinds 1993 bij Volvo Trucks in Oostakker. Als een vrachtwagen niet start of er ontbreken nog stukken, komt hij tussen. Zijn autorit van thuis naar de fabriek bedraagt enkel meer dan vijftig kilometer. Daarvoor ontvangt hij van zijn werkgever 7,65 euro per dag. Dat is maar een fractie van de werkelijke kosten. ‘Ik werk in een ploegensysteem, begin om 5u35 of om 13u50 uur aan mijn shift. Zeker zo vroeg ’s ochtends is er geen openbaar vervoer op mijn traject. Toen de werkplaats destijds verhuisde van Alsemberg naar Oostakker, werd een busverbinding in het leven geroepen, maar die is inmiddels uitgedoofd: iedereen moet op eigen kracht op het werk geraken. 80 kilometer fietsen per dag is niet haalbaar, ook niet met een elektrische.’

De brandstofprijzen betekenen een serieuze hap uit het gezinsbudget: ‘In combinatie met de energieprijzen hoor ik dat collega’s het steeds moeilijker hebben om zich nog extraatjes te veroorloven. Ze vragen om een hogere compensatie en overwegen zelfs van werk te veranderen omdat ze financieel in de problemen geraken door autoritten naar het werk. En we ervaren sowieso al een tekort aan personeel in de Gentse Kanaalzone.’

'Ik red het alleen omdat ik onder het dak van mijn ouders woon'
Eugénie

Henks collega Eugénie (28) legt van Sint-Genesius-Rode zo’n 75 kilometer af met de eigen wagen, enkele rit, en krijgt daar dagelijks in totaal 8,18 euro woonwerkvergoeding voor. Ze neemt de werkpost over op de assemblagelijn van wie ziek of afwezig is. Samen met een paar collega’s spreekt ze op een carpoolparking af om de rit af te wisselen en haar brandstofkosten te drukken. ‘Ik heb de luxe dat ik bij mijn ouders kan wonen. Red ik het? Ja, maar omdat ik onder hun dak niets hoef te betalen. Ik verhuis binnenkort en ga een stuk dichter bij het werk wonen.’

72 procent van alle kosten

Meer dan twee derde van de verplaatsingen naar en voor het werk gebeurt nog altijd met de wagen. ‘Werknemers die lange autoritten afleggen naar en voor het werk met de eigen auto, voelen het meest hoe de brandstofprijzen door het dak gaan’, analyseert Koen Repriels, expert mobiliteit bij het ACV. ‘Het energieakkoord zegt een geplande tariefverhoging van 4,5 procent voor het spoor in juni 2022 te bevriezen. Een positieve maatregel, maar daarmee compenseer je de stijgende kosten van auto-afhankelijke werknemers zonder bedrijfswagen en tankkaart niet. Dat zijn niet alleen werknemers met onregelmatige arbeidstijden of van wie de werkplaats ver ligt van een halte van openbaar vervoer. Maar ook werknemers die via school, kinderopvang of een andere zorgvoorziening naar het werk moeten gaan. Met de fiets of openbaar vervoer is zo’n zorgverplaatsing vaak niet haalbaar.

'Als je met je eigen wagen naar het werk gaat, draai je gemiddeld op voor zo’n 72 procent van alle kosten'
Koen Repriels, expert mobiliteit

Wie een bedrijfswagen heeft, betaalt gemiddeld voor 8 procent van het woonwerktraject. Maar als je met je eigen wagen naar het werk gaat, draai je gemiddeld op voor zo’n 72 procent van alle kosten. Wie auto-afhankelijk is en een laag inkomen heeft, is dus de dupe.’

Ook wie dienstverplaatsingen moet maken met eigen vervoer wordt getroffen. ‘De 37 cent per kilometer die de overheid hanteert als vergoeding voor ambtenaren, voldoet niet langer. Die norm voor een dienstverplaatsing moet kostendekkend worden en gelden voor alle sectoren. Veel sectoren en particuliere werkgevers blijven bovendien onder die norm voor een autorit voor het werk: wie werkt met dienstencheques krijgt voor een verplaatsing tussen twee klanten slechts tussen 0,13 en 0,15 cent per kilometer gegarandeerd – verre van kostendekkend.’

Hogere tegemoetkomingen

Het ACV pleit daarom voor verhoogde tegemoetkomingen voor autoritten naar en voor het werk. ‘En wie met de (elektrische) fiets of met het openbaar vervoer naar het werk gaat, of wie thuis werkt, moet daar ook extra voor vergoed worden, met een telewerkvergoeding, een fietsvergoeding of een recht op een volledig kosteloos abonnement bijvoorbeeld, die een werkgever verplicht moet aanbieden. Zo wordt het duurzaam alternatief voor de auto gestimuleerd.’

Een overzicht

De verschillende vervoersmiddelen met hun tegemoetkomingen op een rijtje:

Auto

67,5% van de werknemers, niet-verplichte tegemoetkoming werkgever €0,11

  • 87% van de autopendelaars werkt op een plek die zeer slecht tot matig bereikbaar is met het openbaar vervoer.
  • Tegemoetkoming is wel algemeen aanvaard voor wie met een eigen wagen gaat werken, gemiddeld 11 eurocent per km. De reële prijs wordt veel hoger geschat.
  • Het ACV pleit voor een verhoogde kilometervergoeding.
Fiets

11% van de werknemers, niet-verplichte tegemoetkoming bij 80% van ondernemingen toegekend

  • 84% van de fietspendelaars rijdt minder dan 10 km (enkel) naar het werk.
  • Tegemoetkoming in 80% van de ondernemingen. Tot 0,25 euro is de fietsvergoeding wettelijk vrijgesteld van belastingen.
  • Het ACV pleit voor een verplichte en verhoogde fietsvergoeding.
Trein

10,6% van de werknemers, verplichte tegemoetkoming werkgever 66%

  • Driekwart van de treinpendelaars legt meer dan 20 km af (enkel).
  • De werkgever moet minimaal 66% betalen van de kosten van een abonnement. De rest betaalt de werknemer uit eigen zak.
  • Het ACV pleit voor kosteloos openbaar vervoer voor werknemers, ook in combinatie met de fiets.
 Metro, tram en bus

7% van de werknemers, verplichte tegemoetkoming werkgever 67%

  • 80% van hen woont op minder dan 10 kilometer van het werk.
  • Tegemoetkoming minimaal tussen 65% en 75%. De rest betaalt de werknemer zelf.
  • Het ACV pleit voor kosteloos openbaar vervoer voor werknemers.
Visie Nieuwsbrief inschrijven

Blijf op de hoogte via onze nieuwsbrief!

Aanbevolen

100.000 betogers tegen 'giftig regeerakkoord'

Op initiatief van de vakbonden vindt vandaag een nationale betoging plaats. Honderdduizend manifestanten trekken door Brussel. Vakbonden,...
   13 februari 2025

‘Ik ben altijd bereid tot overleg, dag en nacht’

Daags voor de nationale betoging kwam de Groep van Tien – de vertegenwoordigers van de werknemers- en de werkgeversorganisaties in ons land – bijeen...
   12 februari 2025

Een zorgeloze kraamtijd is een luxe

Bevallen is een van de bijzonderste momenten in je leven. Maar het kan ook zo maar een van de duurste worden. Uit een studie van CM blijkt dat het...
   11 februari 2025

Unieke samenwerking tussen Fietsbieb en ‘Dorpspunt Nouter’

In februari 2025 bestaat de Fietsbieb in Heuvelland één jaar. Dankzij een unieke samenwerking met het ‘Dorpspunt Nouter’ werd de realisatie van deze...
 West-Vlaanderen  05 februari 2025