Update 28 maart
Wat hebben politici en bedrijfsleiders nog meer nodig? Zelfs belangrijke ethisch gemotiveerde multinationals en bedrijfssectoren waren vragende partij voor een zorgplichtwet. Zodat elk bedrijf (met meer dan 500 werknemers) zou moeten waken over het respect voor mensen-, werknemers- en milieurechten bij hun toeleveranciers.
Zelfs ethisch gemotiveerde multinationals en bedrijfssectoren waren vragende partij voor een zorgplichtwet.
Een level playing field, voor ieder bedrijf in heel Europa, onder dezelfde regels. Om valse concurrentie, op kap van kindarbeiders en dwangarbeiders, uit te roeien. Vakbonden en ngo's voor mensenrechten en het milieu vroegen er al jaren naar, vanaf de ramp in de kledingfabriek Rana Plaza in Bangladesh in 2013, die aan 1.138 mensen het leven kostte.
Bijna een half miljoen individuele ondertekenaars ondersteunden het initiatief voor een internationale zorgplicht.
De hele gecompliceerde EU-procedure was doorlopen, het thema was 'afgehandeld'. En toch, het comité van lidstaten kon, in tegenstelling tot de eerdere goedkeuring door Parlement en Raad, op 28 februari 2024 het akkoord kelderen.
Duitsland, Italië, Frankrijk
Dat begon met de liberale FDP die de Duitse regering dwong om zich te onthouden. Italië sloot zich daarbij vrij vlug aan. Frankrijk wou dan weer op het allerlaatste moment de tekst wijzigen en de regel beperken tot ondernemingen met meer dan 5.000 werknemers. Op die manier kapseisde het voorstel helemaal.
Het cynische is dat zowel Frankrijk, als Duitsland op nationaal niveau al een vorm van zorplichtwetgeving hebben.
Uiteindelijk stemde Zweden tegen en sloten ook Bulgarije, Estland, Finland, Luxemburg en Malta zich aan bij de onthouders. Een zware klap voor de Europese sociale pijler en de democratie.
Een Europese zorgplicht-richtlijn zou de kans vergroten om bij voldoende andere landen steun te vinden voor een gelijk sociaal en economisch speelveld op wereldvlak.
De vage verantwoording verwijst naar het gevaar van valse concurrentie van andere economische grootmachten. Dat is een bijzonder slecht argument. Het thema is ook op wereldvlak aan de orde en de inzet van Europa zou de kans vergroten om bij voldoende andere landen steun te vinden voor een gelijk sociaal en economisch speelveld op wereldvlak.
Tweede nederlaag
Er bestaan al sterke wereldverdragen over fundamentele mensen-, werknemers- en milieurechten. Zorgplicht vat niet alleen landen, maar ook ondernemingen. Dan kunnen misbruiken uit twee pijlers bestreden worden. Die dubbele hefboom zou echt een verschil maken.
Onlangs sneuvelde ook een ontwerp-richtlijn over de bescherming van de werkers in de platformeconomie. Bijzonder pijnlijk voor het Belgische voorzitterschap.
Dat de Europese Unie, of al zeker een aantal lidstaten, de moed niet kan opbrengen om de zwaksten van de zwaksten te beschermen, ondergraaft het geloof in - en de democratische ligitimiteit van - Europa.
Onlangs sneuvelde ook een ontwerp-richtlijn over de bescherming van de werkers in de platformeconomie. Meer van hetzelfde. Het is bovendien bijzonder pijnlijk voor het Belgische voorzitterschap van de Europese Raad dat twee cruciale sociale richtlijnen mislukken.
Niet opgeven blijft de boodschap. Dat weten sociale bewegingen als geen ander. Alles moet op alles gezet worden om deze ontwerpen te realiseren, evenwel zonder ze te verzwakken. Anders wordt het symboolregelgeving die niemand dient.
