Het openbaar vervoerslandschap zou er vandaag volledig anders uitzien. Het decreet basismobiliteit waarop het vervoersnet van De Lijn steunt, waarbij er een bushalte op 750 meter van elke deur is, moet plaats maken voor de vernieuwde basisbereikbaarheid, het geesteskind van toenmalig minister Ben Weyts (N-VA). Maar nu het project voor de zoveelste keer op de lange baan wordt geschoven, lijkt het steeds meer dat van uitstel wel eens afstel zou kunnen komen. En dat terwijl de voorbereidingen voor de vernieuwing al jaren aan de gang zijn.
‘Reizigers beseffen nog steeds niet wat er boven hun hoofd hangt. Daarom is er voorlopig ook nog maar weinig protest over de plannen’, klinkt het bij Cynthia Claes van ACV Openbare Diensten. ‘Momenteel is nog niets in orde, dus het uitstel verbaast allerminst. Het enige dat wel beweegt is De Lijn die zich voorbereidt op de nakende vernieuwing. Maar politiek gezien gebeurt er niets. Het is gewoon wachten tot iemand de moed heeft om er de stekker uit te trekken.’
Mobiliteitspunten
Een van de stokpaarden van het plan basisbereikbaarheid waren de zogenaamde Hoppinpunten, mobiliteitspunten waarbij er vanuit de bussen overgestapt kon worden op andere buslijnen of vervoersmiddelen zoals deelfietsen, -steps en wagens. Van de 1000 geplande punten zijn op dit moment echter maar een 50-tal in gereedheid gebracht. Bovendien is ook de mobiliteitscentrale – waar je telefonisch of via een app je volledige rit met de verschillende vervoersmiddelen zou kunnen reserveren, vooral voor wie niet op het kern- en aanvullende busnet terechtkan – alles behalve klaar. ‘En dat terwijl er al 100 miljoen euro in een Amerikaans-Duitse privéspeler gepompt werd voor de ontwikkeling ervan’, zegt Bart Reyns, ACV secretaris voor De Lijn in Oost- en West-Vlaanderen.
Volgens Reyns zijn de grootste slachtoffers op dit moment de personeelsleden en vooral de chauffeurs van de belbussen. ‘De werknemers bij de belbussen, of ze nu rechtstreeks voor De Lijn werken of via een onderaannemer, zijn getroffen door een grote onzekerheid. Volgens het plan zouden de belbussen als dusdanig verdwijnen en uitbesteed worden aan een privéspelers die via een aanbesteding per vervoersregio gekozen zouden worden. Maar de deadline daarvoor blijft maar opschuiven. Niemand die momenteel kan voorspellen hoe dit afloopt. Bovendien hebben heel wat belbussen hun houdbaarheidsdatum al lang overschreden. Maar door de aangekondigde afbouw wordt er uiteraard niet meer geïnvesteerd in nieuw materiaal. Bussen huren is ook geen optie, omdat die zouden moeten voldoen aan alle mogelijke standaarden van De Lijn.’
‘Het resultaat is dat het personeel bij de belbussen wegloopt, omdat er geen enkele werkzekerheid is op dit moment. Hoe langer het resterende personeel in onzekerheid blijft, hoe zwaarder dat begint te wegen op wie achterblijft. Het personeel heeft recht om te weten waar ze aan toe zijn’, aldus Bart Reyns.
Politieke moed
De uitbesteding aan privéspelers lijkt bovendien een onmogelijke zoektocht. Volgens Reyns vragen sommige partijen absurd hoge bedragen per rit, waardoor de privatisering van de belbussen volledig onrealistisch wordt. ‘Die uitbesteding was eigenlijk al van in het begin ten dode opgeschreven. Tegelijk wordt er ook al lang niet meer geïnvesteerd in De Lijn. Het lijkt wel alsof de politiek de vervoersmaatschappij kapot wil besparen om te bewijzen dat ze niet meer werkt en volledig geprivatiseerd moet worden.’
Daarbij treft De Lijn volgens Reyns geen enkele schuld aan de huidige malaise. ‘Ondanks de ontelbare verbeterpunten die er zijn op beleidsvlak bij De Lijn, hebben zij hun stinkende best gedaan om intern te reorganiseren en zich klaar te maken voor de vernieuwingsoperatie. De Lijn is daarmee wél klaar voor de basisbereikbaarheid, maar het departement Mobiliteit en Openbare Werken lijkt hier schromelijk te falen. Er is dringend iemand nodig die de knopen doorhakt en eindelijk duidelijkheid in de toekomst van de vervoersmaatschappij schept, bij voorkeur is het de minister die hier 5 minuten politieke moed moet tonen. Zowel de reizigers als het personeel hebben daar alle baat bij.’
