Met de invoering van nieuwe vervoersplannen, zou De Lijn het aanbod meer aanpassen aan de vraag. Concreet werden de lijnen op drukke assen versterkt en zijn er nu ‘vervoersknooppunten’ (hoppinpunten) waar reizigers kunnen overstappen op een andere buslijn of naar een ander vervoermiddel. De focus van het nieuwe vervoersplan ligt dus meer op de drukke assen en de wegen daarnaartoe. Dat betekent dat die versterkt worden, met meer capaciteit of nieuwe haltes. Andere stops, die weinig of zo goed als niet gebruikt worden, werden afgeschaft.
Weinig inspraak
Dat hebben reizigers gemerkt. Veel afgeschafte haltes, andere routes langs wijken en niet meer erdoor, trajecten die niet meer in een keer afgelegd kunnen worden, maar met soms zelfs drie overstappen. En dat allemaal op basis van cijfers en kaarten. Niet op basis van gesprekken met wie eigenlijk centraal staat in dit verhaal: de reizigers zelf. Adviesraden met gebruikers werden niet of veel te laat geraadpleegd. De plannen lagen al vast op het moment dat ze op tafel kwamen. Nog vóór de effectieve invoering was al duidelijk wat de grootste knelpunten zouden worden. Het protest dat nu overal de kop opsteekt, was voorspeld en had volgens heel wat middenveldorganisaties voorkomen kunnen worden met echte inspraak vooraf.
Een onvolledig aanbod
Het beloofde ‘Vervoer op Maat’ blijft dode letter. Om tegemoet te komen aan de basisbereikbaarheid zou een net van alternatieven uitgewerkt worden. Niet de belbus, want die verdween ook, maar deelfietsen, deelwagens, deeltaxi’s of busvervoer op maat (de ‘Flexbus’). De verantwoordelijkheid voor het uitwerken van deze alternatieven ligt voor een groot deel bij de lokale besturen. Daar zien we nog steeds te weinig concrete oplossingen.
Recht op basisbereikbaarheid
Ook beweging.net heeft vragen bij de aanpassingen. Johan Vyverman, provinciaal directeur in Oost-Vlaanderen: ‘Het principe van combimobiliteit juichen we natuurlijk toe, maar dat mag niet ten koste gaan van het aanbod en de bereikbaarheid die er nu is. Buslijnen die wegvallen, leiden tot vervoersarmoede bij tal van bevolkingsgroepen: ouderen, kinderen, kwetsbare mensen, mensen die met financiële problemen kampen.’ Basisbereikbaarheid is voor beweging.net een recht, dat ook van cruciaal belang is voor sociale inclusie: ‘Daarom willen we geïntegreerd openbaar vervoer met extra aandacht voor een sociaal vervoersplan en dus focus op plaatsen waar de vervoersnood het hoogst is. Als we ons openbaar vervoer willen inschakelen om auto’s van de weg te halen, moeten we ook maken dat dit betaalbaar is voor mensen.’
Tekst Nele De Wachter
Getuigenissen
I.M.
Boekhoute is als enige dorp in de vervoersregio Gent volledig in het grijs gekleurd, met enkel buslijnen tijdens de spitsuren en aansluitend op de schooluren. Niet omdat dit het kleinste dorp binnen deze regio zou zijn, want dat is het zeker niet. Hoe is deze beslissing tot stand gekomen? Gemeentebesturen hadden toch in samenspraak met De Lijn de aanpassingen bekeken en doorgevoerd? Is er aandacht geweest voor de inwoners van Boekhoute op dit overleg? Waarom werden wij uit de rit van de buslijn 95 gesneden? Dit betekent geen regelmatige verbinding met Eeklo Station of met ziekenhuis AZ Alma.
L.V.
Ik ben 73 en neem regelmatig de bus in Sint-Niklaas. Meestal de stadsbus. Sinds de invoering van het nieuwe vervoersplan gaat het van kwaad naar erger. Telkens ik de bus nam waren er vertragingen van gemiddeld 15 minuten. En bovendien werden er met de enige stadsbus (lijn 1) soms nog eens ritten afgeschaft. Ik verkies de bus boven de auto, maar soms begin ik te twijfelen of ik toch maar de wagen zou nemen. Zo rijden er natuurlijk minder mensen met de bus en kan je op termijn alle busvervoer afschaffen.
C.VDL.
Als 80-jarige nam ik om de tien dagen bus 27 of bus 28 vanuit Gent tot in Schoonaarde bij Dendermonde en van daar dan de belbus tot in de straat waar mijn 83-jarige zus woont. Nu rijden deze bussen enkel nog in de piekuren. Voor ons senioren betekent dat overvolle bussen en soms zelfs geen zitplaats. Dit is een onbegrijpelijke maatregel van De Lijn, want er was steeds een goede bezetting in de heen- en terugrit. Ik hoop vurig dat er een kritische evaluatie en maatregelen komen en dat de stem van senioren gehoord wordt.
L.V.
In Aalst schrapt De Lijn vier stadslijnen en vervangt ze door twee nieuwe met de belofte dat ze frequenter zullen rijden. Waar er vroeger om de 20 minuten een bus reed, rijdt er vandaag op lijn 2 slechts om het uur een bus. Is dat een betere frequentie? Het is geen lachertje om na schooltijd met twee jonge kinderen op een overvolle bus te moeten stappen.
R.T.
Mijn mama is 85 jaar en woont aan de rand van de stad. Zij deed tot op heden nog altijd zelfstandig haar boodschappen en bezocht haar vriendinnen in de stad. De Lijn heeft nu abrupt een eind gemaakt aan haar zelfstandig leven. Zij moet voortaan meer dan een kilometer stappen tot de dichtste bushalte, wat gezien haar leeftijd natuurlijk niet meer haalbaar is. Ons openbaar vervoer wordt ons afgepakt met ingrijpende gevolgen in ons leven. Openbaar vervoer is toch een publieke dienstverlening?
M.W.
Enige tijd geleden deed De Lijn een aanpassing aan het busvervoer: nog slechts tijdens de schooluren en de piekuren rijden de bussen van en naar Deinze – lijn 81 – tot aan Kerkhof. Ik vroeg aan De Lijn om dit te herzien omdat Kerkhof het de mensen mogelijk maakt het AZ St-Vincentius, de huisartsenpraktijken en de markt te bereiken. Vanaf het station is dat een dubbele afstand, te ver voor ouderen en minder mobielen … En zopas verneem ik dat een bushalte is afgeschaft voor verpleegkundigen, vrijwilligers … die inspringen in het woonzorgcentra of ziekenhuis. Nu probeer ik ook via OKRA, Samana en de gemeenteraadsleden van Deinze een aanpassing te bekomen om zo heel veel ouderen uit Astene – Deinze en omgeving van dienst te zijn.
G.L.
Mijn ervaring met De Lijn was redelijk positief, de oude autobussen daargelaten. Maar anno 2024 is Moerzeke plots onder dorpsarrest geplaatst. Er zijn enkele bussen per dag naar Dendermonde en Sint-Niklaas, bedoeld voor de schoolgaande jeugd. Als ik naar Dendermonde wil, moet ik eerst een paar dagen op voorhand een Flexbus bestellen (halte op 600 meter) naar Hamme en daar opnieuw op een bus wachten. Totale reistijd ongeveer één uur. Zo draagt het vervoersplan van De Lijn bij tot de verwoestijning van het platteland: winkels die sluiten, bankautomaten die verdwijnen. Het zijn de meest kwetsbare burgers die daar de dupe van zijn. Het kan natuurlijk zijn dat het de bedoeling is om de zaak in de soep te laten draaien en om nadien te kunnen zeggen: ‘Ziet ge wel dat we gelijk hadden, kijk eens hoe weinig mensen er nog op de bus zittten!’
R.V.
In de Beekstraat, Heiebreestraat en Boskeetstraat in Drongen zijn er problemen omdat er geen bushalte meer is. Op de hoek Heiebreestraat en Beekstraat was het goed om naar het centrum van Gent te gaan, vooral voor senioren en studenten. Velen kwamen ook naar de Schoolhoeve, de Campagne en het geboortebos. De klinieken waren steeds goed bereikbaar en in de ochtend kwamen veel mensen om hier te zorgen als hulp in het gezin. Het is niet fijn om hier te wonen.
L.V.
De invoering van het Hoppin/Flex-bus-systeem betekent de facto de zachte dood van het openbaar vervoer in de meest landelijke gebieden. Bij het pilootproject in de Vlaamse Ardennen begin vorig jaar, liep al snel van alles verkeerd (van de app, over telefonistes die het systeem zelf niet kenden, tot chauffeurs die verkeerde passagiers meenamen en degenen lieten staan die wel mee moesten). Ondanks de problemen die gemeld werden, rolde men dit toch uit over heel Vlaanderen, zonder de nodige correcties. Het is onbegrijpelijk dat dit het alternatief moet zijn voor het redelijk vlot werkende systeem van de Belbus.
