Het uitgebreid sociaal tarief voor energie was de opvallende afwezige in de federale begrotingsmaatregelen. Tussen die onlangs gepresenteerde maatregelen stond alleen een regeling voor wie in een appartementsgebouw met één centrale verwarmingsinstallatie woont. Die bewoners zullen voortaan – als ze voldoen aan bepaalde voorwaarden – een beroep kunnen doen op een sociaal tarief.
Maar over een hervorming van het systeem voor uitgebreide sociale energietarieven repte geen enkele regeringspartij een woord. Nochtans beloofde de regering eerder zo’n hervorming. Die zou overigens al op 1 januari 2024 ingaan.
‘Momenteel is het alles of niets. Als je één euro meer verdient dan het grensinkomen, valt het sociaal tarief helemaal weg.'
Sandra Rosvelds, beweging.net
Een hervorming zou welkom zijn, want afgelopen juli verloren 450.000 kwetsbare gezinnen hun recht op het uitgebreid sociaal tarief. Die uitbreiding kwam er in februari 2021 om mensen zonder kleerscheuren door de coronacrisis te loodsen. 450.000 extra gezinnen werden beschermd tegen oplopende energiekosten, boven op de groep die sowieso al recht had op een sociaal tarief.
Door de oorlog in Oekraïne en de energiecrisis verlengde de regering die tijdelijke maatregel, tot afgelopen juli dus. Ondertussen bereikte de gasprijs twee weken geleden nog het hoogste peil sinds begin dit jaar.
Schulden, loonbeslag, uithuiszetting
In juni riepen vijf armoedeorganisaties met een open brief de regering nog op om snel werk te maken van een alternatief voor de weggevallen regeling. Want als die er niet komt, moeten kwetsbare gezinnen de komende, koude wintermaanden zonder steun door. ‘Het is dan slechts een kwestie van maanden tot een jaar voor we opnieuw een stijging in schuldenproblematiek, loonbeslagen en uithuiszettingen zullen vaststellen’, waarschuwden de organisaties in de brief.
Terwijl de kans om het uitgebreid sociaal energietarief te hervormen deze legislatuur zienderogen daalt, komen beweging.net en het ACV met een concreet voorstel voor een getrapt systeem. ‘Momenteel is het alles of niets’, zegt Sandra Rosvelds van beweging.net. ‘Zo heeft een alleenwonende ouder met twee kinderen en met een bruto jaarinkomen van 27.806 euro recht op het voordeel. Maar als die ouder één euro meer verdiende, valt het sociaal tarief weer helemaal weg.’
De oplossing ligt volgens het voorstel in een stelselmatige afbouw van het sociaal tarief naarmate het inkomen stijgt. ‘Daarvoor ontwikkelden we een fijnmazige formule, zodat er geen steile inkomensvallen meer zijn.’
‘Ik vraag me af hoe andere alleenstaande ouders het redden’
‘Ik doe er alles aan om het verbruik zo laag mogelijk te houden, tot zelfs een tweede lening om de ramen en de ketel te vervangen. Onlangs ben ik nog naar een goedkopere leverancier overgeschakeld. De voorschotfacturen heb ik bewust hoog genoeg gezet, om niet op verrassingen te botsen bij de afrekening. Maar de onzekerheid daarover weegt ook op me. Natuurlijk letten we heel hard op ons verbruik. Gelukkig leren mijn kinderen daarover op school. Ik vraag me af hoe andere alleenstaande ouders het redden.’
Technische drempels
Federaal parlementslid Nahima Lanjri (CD&V) diende in maart een soortgelijke resolutie in. ‘Het sociaal energietarief moet hervormd worden, zodat niet alleen mensen met een bepaald statuut er aanspraak op kunnen maken. Het kan niet de bedoeling zijn dat iemand met een uitkering recht heeft op een sociaal tarief, maar iemand met een gelijk inkomen uit werk niet. En wie er recht op heeft, zou het automatisch moeten krijgen. Helaas is er tijdens de begrotingsopmaak geen budget vrijgemaakt voor zo’n hervorming.’
'De regering werkt verder om ervoor te zorgen dat het voorstel ofwel wordt aangenomen, ofwel wordt opgenomen in het volgende regeerakkoord.'
Energieminister Tinne Van der Straeten (Groen)
Ook Kris Verduyckt die voor Vooruit lid is van de federale commissie energie onderschrijft de oproep van Lanjri. ‘Het is goed dat budget werd vrijgemaakt zodat voortaan ook mensen die in een appartementsgebouw met collectieve verwarming wonen aanspraak kunnen maken op het sociaal tarief, maar verdere stappen zijn dringend nodig.’
Of het uitgesloten is dat op 1 januari 2024 een nieuw systeem van kracht gaat? Het kabinet van federaal minister van Energie Tinne Van der Straeten (Groen) bevestigt dat het voorstel tot hervorming met het getrapte systeem sneuvelde tijdens de begrotingsonderhandelingen. ‘De principes zijn echter niet verworpen. De regering werkt verder om ervoor te zorgen dat het voorstel ofwel wordt aangenomen, ofwel wordt opgenomen in het volgende regeerakkoord.’
