Dit artikel verscheen eerder in een langere versie in De Gids op Maatschappelijk Gebied, lees het hier.
Wie doet er thuis de vaat? Wie zorgt ervoor dat zoon of dochter de zwemspullen niet vergeet? Wie weet er waar de nieuwe stofzuigerzakken liggen? Bij heterokoppels is dat antwoord nog vaak ‘de vrouw’, en daar komt maar weinig verandering in.
Uit Europees onderzoek blijkt dat 81 procent van de Belgische vrouwen dagelijks taken in het huishouden uitvoert, tegenover 33 procent van de mannen. Wekelijks spenderen vrouwen maar liefst negen en een half uur langer aan het huishouden dan mannen.
Riet Ory en Eva Brumagne willen met hun boek Het is hier geen hotel! die ongelijkheid helpen weg te werken. ‘Het gaat bovendien vaak om onzichtbaar werk’, vertelt Ory. ‘Het huishouden plannen, weten waarmee iedereen in het gezin bezig is, of het aanspreekpunt zijn voor scholen of verenigingen. Vrouwen hebben de laatste decennia veel kansen gekregen en gegrepen op de arbeidsmarkt, maar thuis gaat die emancipatie veel trager. Dat geeft vrouwen een dubbele shift, op het werk én thuis, en velen voelen zich bekocht.’
Waarom zijn die patronen zo moeilijk te doorbreken?
ORY ¬ ‘Ze zitten ingebakken in onze hoofden en in de samenleving. Onze maatschappelijke organisatie is ontstaan uit een kostwinnersmodel waarbij mannen geld verdienden voor het gezin en vrouwen zorgden dat hun mannen gezond en wel konden uit werken gaan. Onbetaalde arbeid blijft ondergewaardeerd. Je krijgt er geen geld of status voor. Wel liefde, dat is ook belangrijk. Als vrouwen dan op de arbeidsmarkt komen, ontstaan er discussies over het tekort aan kinderopvang, of over de zorg voor ouderen. Bovendien leven we anders, met steeds meer tweeverdieners en alleenwonenden. Ook grootouders kunnen alsmaar moeilijker de kleinkinderen opvangen omdat ze langer moeten werken.’
Jullie boek focust op gedeeld eigenaarschap. Wat betekent dat?
ORY ¬ ‘Gedeeld eigenaarschap gaat om samen verantwoordelijkheid opnemen. Ieders tijd is even waardevol, en niemand heeft zomaar een vrijstelling van een huishoudelijke taak. Dat betekent ook dat er niet één aanvoerder in het huishouden is.’
‘We proberen tips en manieren te geven om het gesprek aan te gaan over die huishoudelijke verdeling. We kunnen veel leren van mensen die buiten de klassieke paden treden. Plusmama’s in een nieuw samengesteld gezin nemen bijvoorbeeld niet zomaar een klassieke moederrol op. Amerikaans onderzoek wijst er dan weer op dat de taakverdeling bij holebikoppels gelijker is.’
‘Op het eerste gezicht hebben mannen misschien niet zoveel te winnen bij een gelijkere taakverdeling, maar ze hebben er wel baat bij om beter voor zichzelf te kunnen zorgen. Uit onderzoek blijkt ook dat seksuele relaties beter zijn als de taken gelijker verdeeld zijn. Kinderen worden bovendien zelfredzaam als ze meer deelnemen aan het huishouden. Hoeveel achttienjarigen kunnen nog geen ei bakken?’
Veel middenklassegezinnen besteden huishoudelijk werk vandaag uit, vaak aan kwetsbare vrouwen.
ORY ¬ ‘Er is een grote ongelijkheid tussen vrouwen. Wie poetst het huis van de poetsvrouw? Op zich hebben wij niets tegen uitbesteed werk, maar daar moeten wel een goed loon en goede arbeidsvoorwaarden tegenover staan. Zoals dat nu loopt in de dienstenchequesector kan het echt niet verder.’
Onlangs bespaarde de Vlaamse regering op het groeipakket en de federale op het tijdskrediet voor kinderzorg. Maatregelen waarvan vooral vrouwen de dupe zijn, luidde de kritiek.
ORY ¬ ‘De regeringen verwachten dat vrouwen en mannen beiden werken in een 38-of 40-urige week maar maken het gezinnen vervolgens supermoeilijk door het mes te zetten in de kinderopvang en de ouderschapsverloven. Je zou die net moeten uitbreiden, en vooral een hogere uitkering moeten geven zodat ookalleenwonende ouders er een beroep op kunnen doen. Een tijdskrediet dat je een inkomen geeft van 600 à 700 euro per maand, wordt vooral opgenomen door een tweeverdiener met een partner met een zeer goed inkomen.’
‘Het is heel belangrijk dat overheden zorgen voor voldoende en kwaliteitsvolle ondersteunende diensten voor gezinnen, zoals kinderopvang, en voor een betere verdeling van de zorgverloven. De huidige regering heeft het vaderschapsverlof uitgebreid, maar de opname ervan is niet verplicht. Jonge vaders die vandaag hun vaderschapsverlof volledig willen opnemen horen nog vaak van hun baas: Dat ga je toch niet doen?In Scandinaviëworden partners die allebei ouderschapsverlof opnemen net beloond met meer tijd.’
Dit artikel is een ingekorte versie van het interview in De Gids op Maatschappelijk Gebied, lees het langere interview hier.
