Nathalie Le Blanc (53)
is journalist, romanschrijver en auteur van Solo, over alleen wonen. Haar eerste kookboek, Tafel voor één, is pas verschenen bij uitgeverij Pelckmans. Wil je kans maken op een exemplaar? Stuur voor 15 juni 2023 een mailtje naar lezers@visieredactie.be, of stuur een kaartje naar Visieredactie, PB 20, 1031 Brussel met het antwoord op de vraag ‘Hoeveel procent van de Belgen woont alleen?’
De maatschappij richt zich niet op wie alleen woont. Tot die vaststelling kwam Nathalie Le Blanc al een tijdje geleden. ‘Je merkt dat fiscaal, maar ook in de handel. Hoe vaak klinkt het in reclame voor telecom niet: Kijk nu op vier schermen tv! Sommige supermarkten bieden inmiddels wel bewust naast hele bloemkolen ook kleine porties roosjes aan. Ook de bouwsector heeft in de gaten dat er nood is aan een ander type woningen.’
Maar het beleid blijft achter?
LE BLANC ¬ ‘Ik schreef tien jaar geleden Solo, over alleen wonen. De uitgever vroeg me onlangs om een nieuwe versie te schrijven, maar er is gewoon te weinig veranderd. Tijdens de coronacrisis was er protest toen je alleen contact mocht hebben met mensen uit je eigen gezin. Voor een op de vijf volwassenen betekende dat zero fysiek contact. Daar was simpelweg niet over nagedacht. Later werd dat wel bijgesteld met het ‘knuffelcontact’. Het beleid is wakker, dacht ik. Maar tijdens de energiecrisis bleek het beleid alweer ingedommeld. De energiepremies werden niet berekend per situatie. Eén inkomen of twee: de energiepremie bleef hetzelfde.’
Komen alleenwonenden sneller in armoede?
LE BLANC ¬ ‘ Ze leven in elk geval een financieel kwetsbaarder leven. Je hebt maar één inkomen, de vaste kosten zijn ongeveer hetzelfde: de huur, een auto, verzekeringen … Het leven is voor alleenwonenden adembenemend duur. Je kunt minder opzijzetten van je loon, waardoor je minder reserve hebt, en als je je werk kwijtspeelt, is er niemand waarop je kunt terugvallen. Dat leidt tot voortdurende financiële angst.’
En daarbovenop komt nog de hoge belastingdruk voor alleenstaanden zonder kinderen.
LE BLANC ¬ ‘De categorie ‘alleenwonende mensen met één inkomen’ lijkt niet te bestaan voor de belastingdienst. Alleenwonenden hebben, als enigen, geen enkel belastingvoordeel. Alle forfaitaire belastingen zijn oneerlijk als dat forfait per huishouden geldt.’
Vind je nog een woning als persoon alleen?
LE BLANC ¬ ‘Je concurreert steeds met de populairdere tweeverdieners. De huurmarkt is ook zeer duur, en voor sociale woningen staan heel wat alleenstaanden op de wachtlijst. Alleen is de sociale woningmarkt daar niet op voorzien. En als we het over koophuizen hebben, dan loop je tegen die absurd hoge woningprijzen aan. Misschien ligt de oplossing in een beter sociaal woonbeleid, of in huursubsidies voor wie op de private markt moet huren, zoals in het buitenland.’
Wat vind je van cohousing?
LE BLANC ¬ ‘ Cohousing is prima als je dat zelf een goed idee vindt. Maar het is geen beleidsoplossing. Als je partner sterft, dan ga je toch niet binnen de kortste keren samenwonen met anderen? En veel mensen wonen ook gráág alleen.’
Biedt de samenleving voldoende een vangnet?
LE BLANC ¬ ‘Alleenstaanden hebben vaak een sociaal netwerk van buren en vrienden. Maar er is een groot verschil tussen iemand helpen die griep heeft of iemand die langdurige revalidatie of chemo doormaakt. Er zijn een aantal privé-initiatieven, zoals het Zorghuis in Oostende, waar alleenwonenden op krachten kunnen komen. Maar het zou goed zijn om ook in de gezondheidszorg stil te staan bij de vraag of de patiënt alleen woont of niet. Er is kinderopvang en ziekenvervoer, dan kunnen we voor die twintig procent van de volwassen bevolking vast ook nog een sterker vangnet uitwerken?’
Hoe ervaar jij zelf het alleen leven?
LE BLANC ¬ ‘Voor mij is het altijd zo geweest. Ik kocht na mijn studies een piepklein huisje, dat ik verbouwd heb met mijn vader. Het was niet mijn plan om alleen te blijven, ik wilde gewoon niet zitten wachten op een partner om interessante dingen te doen. En de partner met wie ik zou willen samenwonen, die ben ik niet tegengekomen.’
‘Ik heb alleen wonen altijd aangenaam gevonden, net als activiteiten die veel mensen moeilijk vinden alleen: naar de cinema, op reis gaan ... Natuurlijk doe ik dat ook graag met vrienden, maar ik geniet er tegelijk erg van om te kunnen doen wat ik zelf wil. Het hangt af van je persoonlijkheid, zo eenvoudig is het. Ik kan mij niet inbeelden dat ik met iemand zou samenwonen.’
‘Mensen die alleen wonen zijn een vergeten groep’
Nathalie Le Blanc
‘Maar niet elke alleenwonende ervaart het zo, en daar schuilt een deel van het probleem: de maatschappij ziet ons niet als een groep. Net afgestudeerde 22-jarigen, gescheiden mensen, 80-jarige weduwnaars: ze lijken weinig gemeen te hebben, totdat de belastingbrief komt. Of totdat ze naar de supermarkt gaan. Daar liggen voor beleidsmakers en bedrijven nog heel wat kansen.’
Voor Solo onderzocht je ook de psychologische impact?
LE BLANC ¬ ‘De rode draad was eenzaamheid. Veel mensen die alleen wonen, lijden daar logischerwijs soms onder. Maar het is niet voorbehouden voor alleenstaanden: ook mensen in een relatie voelen zich vaak eenzaam. Het gaat vooral over de verbondenheid die je met iemand voelt, en die kan in relaties ook ontbreken. Verder zijn er dus de financiële kopzorgen, en ook de impact van alleen eten kwam toen vaak ter sprake.’
Kwam daar het idee voor je kookboek, Tafel voor één, vandaan?
LE BLANC ¬ ‘Ja, veel alleenwonenden gaven aan dat ze het moeilijk vinden om voor zichzelf te koken. Zelfs mensen die graag eten. Eten is een sociale gebeurtenis. Voor iemand koken is voor iemand zorgen. Voor jezelf koken is een vorm van zelfzorg.’
‘Bovendien: als je ook gezond en betaalbaar wilt eten, is voor jezelf koken het beste plan. De recepten in Tafel voor één zijn eenvoudig en lekker. De hoeveelheden zijn uiteraard voor één – zodat je niet in de kantlijn alles door vier moet zitten delen. Ik geef tips om met één ingrediënt een paar keer iets helemaal anders klaar te maken maken – vooral met dingen als feta, bloemkool of asperges, waarvan je altijd over hebt. En ook hier: wil je saus met een ton chilipeper? Niemand die zegt: dat is te pikant. Die vrijheid is plezant.’
‘Weet je, wie nu vijftien is, zal in de loop van zijn leven hoe dan ook een tijd alleen wonen. Leren om voor jezelf te zorgen is dus een goed idee. De samenleving evolueert. Met de verkiezingen in aantocht zijn veel politici op zoek naar de vergeten Vlaming. Wel, mensen die alleen wonen zijn een vergeten groep. Zíé ons.’
