Wateroverlast is van alle tijden, maar de intensiteit en frequentie nemen de laatste jaren toe door de klimaatverandering. Ook in België merken we dat de gevolgen van hevige regenval steeds groter worden. In Teralfene, deelgemeente van Affligem, werd de waterproblematiek begin januari 2024 persoonlijk voor Kurt Vanderhaeghe, een ingeweken West-Vlaming en initiatiefnemer van het Water Actie Comité Affligem (WAC).
Kurt Vanderhaeghe, een zelfstandig projectleider, stond op een koude ochtend in januari voor een vreemde situatie. Net na nieuwjaar stonden er plots twee paletten zandzakken voor de deur. ‘Een buur kwam aanbellen, maar verder geen informatie of coördinatie’, vertelt Kurt. ‘Het was ieder voor zich.’ Het gebrek aan georganiseerde hulp kwam hard aan, vooral voor kwetsbare bewoners. ‘Een oude alleenstaande dame kon alleen maar toekijken vanachter haar raam. Ik vond dat hartverscheurend.’
De woning van Kurt bevindt zich in een gebied dat tot voor 2023 niet als overstromingsgebied werd geklasseerd. Toch stond er niet veel later 40 centimeter water in de straat. Wat veel mensen niet beseffen, zijn de verregaande gevolgen voor de dagelijkse levensomstandigheden. ‘Het sanitair werd onbruikbaar – geen toiletbezoek of douche mogelijk, en dat drie dagen lang’, legt Kurt uit.
Zelf actie ondernemen
Geconfronteerd met het gebrek aan coördinatie, besloot Kurt in actie te komen. Als projectleider is hij gewend om dingen aan te pakken, dus stuurde hij 80 brieven naar omwonenden. Ongeveer dertig buren reageerden, en zo werd de basis gelegd voor het Water Actie Comité Affligem (WAC), een afkorting als woordspeling voor het West-Vlaamse ‘nat’.
‘Het is niet alleen de regen die Teralfene gevoelig maakt voor overstromingen, er spelen veel meer factoren mee’, zegt Kurt. Tijdens gesprekken met buren ontdekte hij dat vroeger bijvoorbeeld grachten werden gegraven die nu nauwelijks nog functioneren. Het rioolnetwerk is ook een factor. Dat komt uit verschillende gemeenten samen onder de straat. Bij hevige regenval gaat de terugslagklep dicht en kan het water niet weg. Het gevolg? Het water komt via de rioolputten omhoog en in een mum van tijd staat de hele straat onder water.
Op verschillende niveau’s
Er zijn initiatieven op verschillende beleidsniveaus, zoals de ‘t.op Dender’ en het Rivierencontract, waarbij zeven gemeenten betrokken zijn. Helaas bleek Affligem niet aanwezig op de overlegmomenten, daardoor stroomt informatie en initiatief niet door.
‘De watersnood heeft ons dichter bij elkaar gebracht'
Kurt Vanderhaeghe
Het WAC hield een startvergadering in een lokaal café, waar ook een dertig mensen op afkwamen. Sindsdien zijn er steeds meer bewoners aangesloten, zelfs mensen uit naburige gemeenten. Samen verzamelen ze de problemen, maar ook de mogelijke oplossingen. ‘Er zijn zeker mogelijkheden’, zegt Kurt. Zo werd bijvoorbeeld bij aanleg van de Stationsstraat de beek rechtgetrokken in een bocht van 90 graden. Bij hoger debiet na grote neerslag kan het water de bocht niet maken en treedt ze uit de oevers. Een ander voorbeeld is dat de tweede fase van de werken, om de doorsteek voor palingen te bevorderen tussen twee beken die overstroming moest verhinderen bij zware regenval, nooit uitgevoerd werd.
Dichter bij elkaar
Kurt heeft in de afgelopen maanden niet alleen veel geleerd over de waterproblematiek, maar ook over zijn buurt en buren. ‘De watersnood heeft ons dichter bij elkaar gebracht’, zegt hij. Het WAC heeft inmiddels een aantal adviezen en voorstellen klaar, en Kurt hoopt dat de gemeente Affligem een luisterend oor heeft voor hun ideeën.
‘We willen graag samenwerken aan oplossingen die echt werken’, besluit Kurt.
Tekst Tijs De Geyndt
