Nog maar een tweetal maanden geleden bleek dat de Vlaamse fiscus de laatste vijf jaar al tot een miljard euro was ontzegd. Dat bedrag is het verschil tussen de zeer voordelige regeling voor familiebedrijven en wat een gewone erfenis of schenking had kunnen opbrengen. Want terwijl belastingtarieven voor gewone erfenissen oplopen tot 27 en soms zelfs 55 procent, is dat bij familiebedrijven nauwelijks 3 procent.
Interessant aspect aan de gunstregeling voor familiebedrijven was dat de privéwoning of andere vastgoedinvesteringen in een familiebedrijf heel goedkoop van eigenaar kon wisselen, veel goedkoper dan voor wie niet over een familiebedrijf beschikt om een woning door te geven. Dat het privilege vooral vermogende families met grote erfenissen of schenkingen bevoordeelt en de doorsnee Vlaming voor de kosten liet opdraaien, was voor het ACV al langer een doorn in het oog.
‘We zijn gematigd positief over de plannen van de Vlaamse regering op dat vlak’, zegt Stijn Gryp, nationaal secretaris voor het Vlaams ACV. Vanaf 2026 wil de nieuwe regering immers een einde maken aan het belastingvrij laten doorgeven van privévastgoed via een familiale vennootschap.
Grootste misbruik eruit
Gedaan met het legaal ontwijken van miljoenen belastingen? Ive Rosseel van de ACV-studiedienst legt uit: ‘Het plan is inderdaad om vastgoed dat eigenlijk niets met de bedrijfsuitoefening te maken heeft aan de normale tarieven van roerende schenkingen of roerende erfenissen te belasten. Dat zal de grootste misbruiken uit het systeem halen, maar het blijft een oneerlijk voordeel tegenover gewone mensen die wel dikwijls de volle pot zullen betalen bij het erven of schenken.’
De Vlaamse regering verwacht dat de ingreep jaarlijks voor 40 miljoen euro aan extra inkomsten zal zorgen. ‘Maar dat is al opgeteld met de opbrengsten uit de verhoging van de verdachte periode bij schenkingen van drie naar vijf jaar. Reken dus dat de regering hoopt op pakweg de helft – jaarlijks 20 miljoen euro – belastinginkomsten door dat ene achterpoortje te sluiten’, zegt Rosseel daarover.
Maar het blijft bestaan
Dat cijfer staat nog veraf van het misgelopen miljard euro in de laatste vijf jaar. Dat komt volgens Rosseel omdat de gunstmaatregel ondanks de aanpassing wel blijft bestaan, terwijl weinigen onder ons er ooit aanspraak op zullen maken. ‘De gunsttarieven blijven ook na 2026 even laag als voorheen, veel langer dan de gangbare belastingtarieven.’ Om die discriminatie uit de wereld te helpen vroeg het ACV eerder ook om het belastingtarief op schenkingen van aandelen van een familiebedrijf op te trekken naar drie procent. Voor erfenissen mikt de vakbond op vijf procent. 'Die opbrengsten kunnen dan de tarieven in de erfbelasting laten dalen voor iedereen die niet aan fiscale planning doet.'
Dat ook de bedrijfsactiviteit na erfenis of schenking nog steeds even makkelijk kan veranderen, vindt het ACV een gemiste kans. Rosseel: ‘Een vennootschap van een huisarts, zonder personeel, mag nadien nog steeds veranderen naar een frietkot. Dat heeft niets te maken met het idee van de gunstmaatregel om de continuïteit van een bedrijf te kunnen waarborgen bij (nakend) overlijden van de eigenaar.’