België is een vooruitstrevend land op vlak van LGBTI+ rechten. Zo is België na Nederland het tweede land waarin het homohuwelijk gelegaliseerd werd, een feit dat het zelfs tot in de Vlaamse canon geschopt heeft. ‘We mogen trots zijn op waar we vandaag staan. Al mogen we zeker niet op onze lauweren blijven rusten’, stelt gender- en gelijke kansenexperte Marte Billen van het ACV. ‘Nederland, dat ooit de eerste plaats bekleedde in de Europese Regenboog Index, zakt jaar na jaar verder weg. Zij hadden ooit een heel progressieve wetgeving, maar hebben sindsdien niets meer gedaan. Stilstand is in dit geval achteruitgang.’
Ook Ann Vermorgen, nationaal secretaris van het ACV, benadrukte tijdens de Internationale dag tegen holebi- en transfobie het belang van de aanhoudende strijd voor aanvaarding en gelijke rechten. ‘Dat gaat verder dan alleen het nastreven van gelijkheid op de werkplek. Het gaat over het erkennen van de waardigheid en het recht van elk individu om vrij te zijn van discriminatie, haat en geweld, waar ze zich ook bevinden. Als vakbond hebben we de macht en de plicht om een krachtige stem te zijn in het bevorderen van gelijke rechten en kansen voor iedereen, zonder uitzondering. Om onze inzet voor de rechten van LGBTI+ personen te versterken, moeten we ervoor zorgen dat onze vakbond een veilige ruimte is waar leden zich kunnen uitspreken over hun ervaringen en zorgen.’
Problemen op werkvloer
Regelmatig wordt er nog bericht over agressie en haat tegen holebi’s, transgenders en intersekse personen. Ook op de werkvloer, benadrukt Eef Heylighen van belangenorganisatie çavaria. ‘In een recent onderzoek uit 2021 van het Belgische Sociaal en Cultureel Planbureau gaf ongeveer elf procent van de LGBTI+ respondenten aan dat ze op het werk geconfronteerd werden met discriminerende opmerkingen, grapjes of pesterijen op basis van hun seksuele oriëntatie of genderidentiteit. En dit jaar nog maakte Vlaams minister van Gelijke Kansen Bart Somers (Open vld) de resultaten van een geweldsonderzoek bij LGBTI+ personen bekend. Daaruit bleek dat 14,3 procent van de slachtoffers van seksueel geweld aangaf dat de pleger een collega of een overste op het werk was.’
‘Je identiteit op het werk moeten verbergen bezorgt mensen extra stress’
Marte Billen
Ook Marte Billen krijgt regelmatig soortgelijke signalen te horen. ‘Pesterijen, discriminatie en goed bedoelde grapjes gebeuren nog te vaak op de werkvloer. Dat loopt gelijk met klachten over seksisme en grensoverschrijdend gedrag’, verklaart zij. ‘Je niet veilig voelen op de werkvloer zou niet mogen. Toch zagen we in een onderzoek uit 2017 nog dat zes op de tien LGBTI+ personen niet of slechts gedeeltelijk uit de kast zijn op het werk. Je identiteit op het werk moeten verbergen bezorgt mensen bijkomende stress. Het is dan ook geen wonder dat LGBTI+ personen meer kans lopen op onder andere burn-outs en depressies.’
Positieve evolutie
Nochtans zijn er ook hoopvolle signalen, benadrukt Eef Heylighen. ‘Wij krijgen via ons advies- en vormingscentrum KLIQ heel wat aanvragen van werkgevers die dit willen aanpakken op hun werkvloer. Belangrijk is dat de regering dit aanmoedigt en er een actief overkoepelend beleid rond voert met oog voor regelmatige evaluatie en bijsturing.’
Gitte Van Looken van de ACV-Samenwerkers begeleidt bedrijven en werknemers die hun werkvloer inclusiever willen maken. ‘Het is belangrijk dat werkgevers een signaal geven en een klimaat scheppen waarin mensen zichzelf kunnen zijn. Dat geldt evengoed voor mensen met autisme, mensen met een andere huidskleur, mensen die aan de ramadan meedoen en een gebedsruimte nodig hebben …’
‘Samen met het LGBTI+ platform van het ACV brengen we nu de noden van werknemers in kaart. Daaruit willen we een concreet stappenplan halen voor bedrijven en kmo’s. Dankzij onze unieke samenwerking met zelfstandigenorganisatie Unizo kunnen we zelfs de kleinste bedrijven bereiken. Zo hopen wij zoveel mogelijk werknemers te bereiken en vooruit te helpen.’
‘De steun die ik kreeg op de werkvloer was onmisbaar’
Samantha (46) is trans en werkt als enige vrouw als brigadier-buizenfitter bij Farys in Brugge.
‘Op mijn afdeling werken geen andere vrouwen, het is een echt mannenbastion. Dat heeft ertoe geleid dat ik lang de stap niet durfde te zetten om als vrouw naar buiten te komen. Ik wist al 29 jaar dat ik een vrouw ben, hoewel ik als man ben geboren. Je vreest niet alleen maar voor de reacties, veel transpersonen hebben ook angst om hun baan, gezin en kinderen te verliezen.’
‘Ik had eerst een gesprek met de mensen van de personeelsdienst. Die waren heel begripvol en hebben mij begeleid in het schrijven van een brief aan de collega’s. De vrijdag voordat ik voor het eerst als vrouw op het werk zou verschijnen, werd deze brief overhandigd aan de collega’s. Helaas was niet iedereen aanwezig, waardoor er toch wat collega’s geschrokken waren toen ik voor het eerst als vrouw kwam werken. Maar na een korte gewenningsperiode en dankzij de hulp vanuit de personeelsdienst is dat snel gaan liggen. Ook van klanten krijg ik heel veel positieve commentaren. De steun die ik kreeg op de werkvloer was onmisbaar. Ik hoop dat ook andere leden van de LGBTI+ gemeenschap dezelfde steun mogen vinden op de werkvloer.’
