Twee dakloze mannen op de grond voor station Brussel Zuid
© ID/ Franky Verdickt

Momenteel leeft een op de acht Belgen in kansarmoede. Die verhouding blijft al jaren min of meer onveranderd. Maar achter dat cijfer schuilt nog een ander cijfer. En dat doet misschien nog meer slikken. Want mocht de sociale zekerheid niet bestaan, zouden zelfs vier op de tien Belgen in armoede leven. Toch spenderen we niet meer aan sociale uitkeringen dan andere landen.

Nils De Neubourg
 21 november 2023

Concreet helpen sociale uitkeringen 3,5 miljoen Belgen uit de armoede’, zegt Matthias Somers, coördinator van Denktank Minerva. Hij analyseerde de impact van onze sociale zekerheid op de armoedecijfers. ‘Voor het overgrote deel gaat het niet om een klein steuntje. Liefst één op de drie Belgen zou zonder een uitkering zelfs in zeer diepe armoede leven.’

Onder de uitkeringen hebben de pensioenen de grootste impact. Somers: ‘Zonder pensioenen zouden ruim negen op de tien ouderen moeten rondkomen met een inkomen onder de armoedegrens. Met pensioenen is dat net geen twee op de tien.’

Wie die pensioenleeftijd nog niet bereikte, is doorgaans minder afhankelijk van een uitkering om armoede te ontlopen. Dat is vaak te danken aan werkinkomen. Waar sociale uitkeringen wel nodig zijn, halen ze opvallend minder mensen uit armoede in vergelijking met de groep van 65-plussers. ‘In de jaren voor de speciale coronamaatregelen tilden sociale transfers minder dan de helft van de Belgen tussen 25 en 54 jaar met een groot armoederisico boven de armoedegrens’, aldus Somers.

‘Zonder pensioenen zouden ruim negen op de tien ouderen moeten rondkomen met een inkomen onder de armoedegrens.’
Matthias Somers - Denktank Minerva

Daarmee doet België het wel beter dan de buurlanden. Zo ook opvallend beter dan Nederland, waar sociale transfers globaal slechts zes op de tien mensen uit armoede halen. In ons land is dat zeven op de tien. Bovendien doet ons land dat goedkoper dan heel wat andere landen. Want als we ook de persoonlijke sociale uitgaven erbij tellen, spendeert België minder aan sociaal beleid dan Frankrijk, de Verenigde Staten, Duitsland en Nederland. Dat leert een ander onderzoek van Denktank Minerva.

Hoog in de lijstjes

‘Regelmatig duiken lijstjes op waarin landen gerangschikt worden naar de omvang van de publieke sociale uitgaven, lijstjes waarin België steeds hoog scoort’, verklaart Somers de aanleiding tot de analyse. ‘Maar die rankings hangen minstens evenzeer af van de financiële en fiscale organisatie van het sociaal beleid in een land. Ondernemingen en huishoudens maken in heel wat landen zelf middelen vrij, en de overheid kent er belastingvoordelen voor toe. Zo regelen ze dan bijvoorbeeld een eigen ziekteverzekering.’

Wanneer al die bedragen worden samengeteld, staat het totaal aan sociale uitgaven in België niet langer aan de internationale top. ‘België geeft dan ongeveer hetzelfde bedrag uit als Australië, Denemarken of Oostenrijk.’

Dat werpt een ander licht op de begrotingscontrole die de EU binnenkort uitvoert. Met een gezamenlijk tekort van 27,5 miljard euro op de Belgische en regiobegrotingen, wordt verwacht dat Europa om besparingen kan vragen. ‘De analyse van Minerva laat zien dat dat extra geld niet gezocht moet worden in de nu al noodlijdende sociale zekerheid’, zegt Marc Leemans, voorzitter van het ACV. ‘Met minder kosten doen we het daar samengevat dus eigenlijk al beter dan omringende landen.’  

 
Visie Nieuwsbrief inschrijven

Blijf op de hoogte via onze nieuwsbrief!

Aanbevolen

‘Iedereen heeft recht op een geheime tuin’

Personeelsleden van de stad Leuven mogen elkaar niet meer op de wang kussen. Het werk staat hoog in het lijstje van plekken waar mensen hun partner...
   13 februari 2025

100.000 betogers tegen 'giftig regeerakkoord'

Op initiatief van de vakbonden vindt vandaag een nationale betoging plaats. Honderdduizend manifestanten trekken door Brussel. Vakbonden,...
   13 februari 2025

‘Ik ben altijd bereid tot overleg, dag en nacht’

Daags voor de nationale betoging kwam de Groep van Tien – de vertegenwoordigers van de werknemers- en de werkgeversorganisaties in ons land – bijeen...
   12 februari 2025

Inleefatelier verruimt de blik op armoede

Op 13 maart openen Welzijnszorg en Studio Globo vzw in Roeselare een inleefatelier armoede. Daar word je drie uur lang ondergedompeld in de wereld...
 West-Vlaanderen  12 februari 2025