Het is zeker niet de eerste keer dat een politiek boegbeeld de aanval inzet op ons systeem van de werkloosheidsuitkering die niet in de tijd beperkt is. ‘De werkloosheidsverzekering beperken in de tijd, zónder daar grondige hervormingen van zowel activering als de sociale bijstand (het leefloon) aan te koppelen, zal geen van de Belgische problemen oplossen. Het zal wel leiden tot meer miserie’, reageert Wim Van Lancker, professor sociaal beleid aan de KU Leuven, op Twitter op de uitspraken van Sammy Mahdi. Hij verwijst daarbij ook naar de bestaande sanctiepakketten waarop de VDAB vandaag al kan teruggrijpen en hekelt het ontbreken van een langetermijnvisie op tewerkstelling en de sociale zekerheid.
Ook ACV-stafmedewerker Maarten Hermans is het daarmee eens. ‘Het is al meermaals geëvalueerd en bewezen dat werklozen straffen, of dat nu met financiële of met andere sancties is, géén effect op hun tewerkstellingskans heeft. Dit soort onderzoeksbevindingen is trouwens gekend bij politici en werkgeversorganisaties die pleiten voor meer uitkeringssancties, maar zij kiezen ervoor om die bevinden vakkundig te negeren. De oproep om het beleid te baseren op dit beleidsonderzoek gaan dan ook één oor in, ander uit.’
Volgens een recente peiling van Het Laatste Nieuws en Le Soir zou cd&v onder de grens van 10 procent duiken bij de volgende verkiezingen, wat het slechtste resultaat ooit is voor de christendemocraten. Het is volgens Maarten Hermans dan ook geen toeval dat Mahdi dit idee net nu lanceert. ‘Partijen zijn al begonnen met zich electoraal te profileren én elkaar op te jagen, zoals bijvoorbeeld Conner Rousseau die cd&v verwijt te weinig werklozen te sanctioneren. Het doel van dit voorstel is dan ook niet effectief tewerkstellingsbeleid. Het is vooral positionering voor een electoraal publiek dat een "voor wat, hoort wat"-verhaal graag lust. En daarbij tienduizenden werklozen in de armoede storten om er weer een paar procentpunten op vooruit te gaan in de peilingen is dan blijkbaar aanvaardbaar’, zucht hij.
Betere begeleiding nodig
‘In 2012 heeft men reeds de daling van de werkloosheidsuitkering naarmate men langer werkloos is, de zogenaamde degressiviteit, versterkt’, haalt Maarten Hermans als voorbeeld aan. ‘En ook dat had volgens een recente studie van de RVA niet tot gevolg dat meer mensen naar de arbeidsmarkt uitstroomden. Dit soort uitkeringssancties hebben wél meer armoede tot gevolg. Volgens het Europees statistiekbureau Eurostat leefde in 2012 ongeveer één op de drie werklozen van een inkomen onder de armoedegrens, terwijl dat nu zowat de helft is.’
Een ander populair stokpaardje waarmee men werklozen terug naar de arbeidsmarkt wil loodsen is de gemeenschapsdienst, die vanaf 1 januari 2023 opgelegd kan worden door de VDAB. ‘Maar ook daarvan heeft buitenlands beleidsonderzoek reeds aangetoond dat het géén of zelfs een averechts effect heeft op de kansen op de arbeidsmarkt. In de plaats van werklozen het leven eindeloos moeilijk te maken met zulke politieke profileringsvoorstellen, zou men beter meer investeren in degelijke, persoonlijke begeleiding in het zoeken naar werk. En ook eens kijken voor wat soort jobs en vooral of werkgevers langdurig werklozen en zieken aanwerven’, besluit Maarten Hermans.
