Eerst het goede nieuws: de fietsvergoeding zal vanaf 2024 allicht voor heel wat werknemers stijgen. De Croo en zijn regeringsploeg besliste onlangs dat wie met de fiets naar het werk pendelt, daar voortaan tot 0,35 euro per kilometer vrij van sociale en fiscale bijdragenvoor kan ontvangen. Dat bedrag zou beter overeenstemmen met de werkelijke kosten van het fietsgebruik. Belangrijk voor een grote groep werknemers, want sinds mei heeft iedereen die in de privésector werkt namelijk recht op een fietsvergoeding.
Maar voor die werknemers zich al rijk rekenen, er zit een adder onder het gras. Want samen met de verhoging van de kilometervergoeding wil de regering ook meteen een limiet op wat je jaarlijks onbelast en vrij van sociale zekerheidsbijdragen bij elkaar kan trappen. Volgens het voorlopig regeringsvoorstel komt er vanaf volgend jaar een plafond van 2.500 euro voor de totale vergoeding voor het woon-werkverkeer per fiets. Daar wordt eerstdaags over gestemd.
Belast als loon
Onbegrijpelijk, reageert de vakbond. Het invoeren van een limiet zou het gebruik van de fiets ontmoedigen. ‘Terwijl de regering het woon-werkverkeer net duurzamer wil maken’, zegt Koen Repriels, mobiliteitsexpert bij het ACV. ‘In de praktijk betekent de voorgestelde limiet in combinatie met de verhoogde vergoeding dat wie voltijds werkt nog maximaal 17 kilometer (enkel traject) aan parafiscaal vrijgestelde fietsvergoeding kan krijgen’, schets Repriels de situatie. Vergoedingen voor alle bijkomende kilometers zullen beschouwd worden als loon waarop belastingen en sociale zekerheidsbijdragen verschuldigd zijn.
‘Ik begrijp die kritiek’, reageert Joris Vandenbroucke, fractieleider voor Vooruit in de Kamer. ‘Maar het is vooral een theoretisch bezwaar’, gaat hij verder. ‘Meer dan 90 procent van de mensen die naar het werk fietsen blijft sowieso onder dat jaarlijks plafond van 2.500 euro. In de praktijk zullen dus weinig werknemers iets merken van die limiet. Wat ze wel zullen merken is de fikse verhoging van de fietsvergoeding. Dát zal mensen echt overtuigen om de fiets te nemen.’
Potentieel
Repriels bevestigt dat inderdaad een minderheid op het plafond zal botsen. ‘Maar je negeert wel een groot potentieel’, nuanceert de expert meteen. ‘Elektrische fietsen en speed pedelecs vormen ondertussen voor veel mensen een volwaardig alternatief voor de auto, zeker voor wie werkt in een regio met amper openbaar vervoer. In bijvoorbeeld havengebieden is er daarom heel veel geïnvesteerd in fietsinfrastructuur. Maar door de fietsafstand nu te beperken tot 17 kilometer enkele afstand, ontmoedig je die alternatieven voor de auto. En je negeert bovendien de grote groep die erover nadenkt om de omschakeling naar een (elektrische) fiets te maken. Dat potentieel is heel hoog naar haven- en industriegebieden, weten we uit onderzoek.’
'Het invoeren van een limiet zou het gebruik van de fiets ontmoedigen. Terwijl de regering het woon-werkverkeer net duurzamer wil maken’
Koen Repriels, mobiliteitsexpert bij het ACV
De analyse door de vakbond haalt een lange lijst aan argumenten tegen een fietsplafond aan. Zo bezorgt het invoeren ervan werkgevers of sociale secretariaten alleen meer administratie ‘Maar fundamenteler is er de kritiek dat de fietsvergoeding zo de enige vergoeding voor het woon-werkverkeer wordt waarop we boven een bepaald plafond sociale zekerheidsbijdragen moeten betalen’, zegt Repriels. Om die reden begrijpt Vandenbroucke ook de kritiek op het wetsvoorstel. ‘Aan de basis van het probleem liggen onze hoge belastingen op arbeid. Daardoor zijn er systemen als salariswagens gekomen. De aberraties die zulke systemen zijn kunnen we alleen tegengaan met een belastinghervorming. Daar zal Vooruit dan ook helemaal voor gaan bij de komende verkiezingen.’
‘Een belastinghervorming is inderdaad nodig’, bevestigt ook Repriels. ‘Maar zolang die er niet is, zit je wel in een situatie waarbij er bijvoorbeeld op de prijs van een salariswagen geen limiet staat. Evenmin op het aantal kilometers dat je er – al dan niet met een tankkaart – mee mag afleggen, ook voor privéverplaatsingen. Maar fietstrajecten naar het werk kan slechts gestimuleerd worden tot 17 kilometer?’, besluit de expert retorisch. Het voorstel moet nog eerst het parlement passeren.
