Het aantal 12- tot 17-jarigen dat maagzuurremmers zoals omeprazol en pantoprazol gebruikt, is de laatste tien jaar opvallend toegenomen. Meer dan 12.000 jongeren in die leeftijdscategorie en aangesloten bij CM gebruiken dat type maagzuurremmers. Onder kinderen tus-
sen 6 en 12 jaar kende omeprazol ook een opmars. Dat blijkt uit een studie van CM.
‘Protonpompinhibitoren (PPI) zoals omeprazol en pantoprazol worden vaak voorgeschreven om de aanmaak van zuur in de maag te remmen’, legt Jocelijn Stokx, apotheker bij CM, uit. Samen met Kris Van Haecht en Rose-Marie Ntahonganyia onderzocht zij de terugbetalingen van die geneesmiddelen bij jonge leden van CM. ‘Hoewel we die geneesmiddelen doorgaans goed verdragen, zijn er toch mogelijke bijwerkingen zoals hoofdpijn en is het soms moeilijk om het gebruik ervan weer af te bouwen.’
‘Oplopende stress laat zich vaak voelen in de maag.’
Jocelijn Stockx - apother bij CM
De vraag rijst of alle voorgeschreven maagzuurremmers echt noodzakelijk waren. Behalve voornoemde bijwerkingen zijn er immers nog andere gevaren aan maagzuurremmers. Stokx: ‘Langdurig gebruik leidt mogelijk ook tot nierproblemen, maag- en darminfecties en problemen met het beendergestel.’
Niet goedgekeurd
Onder zuigelingen tekenden de CM-onderzoekers geen noemenswaardige stijging van het gebruik van de maagzuurremmers op, omdat het gebruik eigenlijk al jaren hoog is. ‘Kinderen tussen nul en twee jaar krijgen de medicatie vaak voorgeschreven tegen reflux. Nochtans zijn de middelen niet eens goedgekeurd voor gebruik bij kinderen jonger dan een jaar.’
Vooral onder adolescenten valt het hoge gebruik van maagzuurremmers op. Dat verdient aandacht, vindt Stokx. Zij is ervan overtuigd dat dokters niet zomaar maagzuurremmers voorschrijven. De belangrijkste reden voor de opkomst van PPI, is het verdwijnen van een lichter type maagzuurremmer door mogelijk schadelijke effecten op lange termijn. ‘Daardoor grijpen artsen naar zwaardere alternatieven. Bovendien is er tegenwoordig minder administratie bij het voorschrijven ervan.’
Comfortgeneesmiddelen
‘In sommige gevallen kunnen we bij maagzuurremmers spreken van comfortgeneesmiddelen. Ze compenseren de ongemakken die voortvloeien uit een ongezonde levensstijl.’ Daarbij denken experten aan roken, alcoholconsumptie, obesitas en onevenwichtig of ongezond eten. Ook de toegenomen druk op jongeren valt als een te onderzoeken verklaring. ‘Oplopende stress laat zich vaak voelen in de maag.’
‘Maagzuurremmers compenseren vaak de ongemakken die voortvloeien uit een ongezonde levenssijl.’
Een maagzuurremmer is in die gevallen geen duurzame oplossing, klinkt het. ‘Een aanpassing van de levensstijl kan helpen, al moeten we ons als samenleving ook afvragen hoe we kinderen en jongeren daarbij kunnen helpen.’
Alarmbellen bij overheid
Om het stijgend gebruik van maagzuurremmers een halt toe te roepen, besloot het Riziv op te treden tegen overmatig voorschrijven door artsen. Daarom zal het voortaan nog strikter opvolgen hoe vaak en hoelang artsen die PPI voorschrijven met de invoering van drempelwaarden. Dat is een goede zaak, volgens CM. ‘Dankzij de maximumquota kan overconsumptie hopelijk vermeden worden’, besluit CM-voorzitter Luc Van Gorp.
‘Niet medicatie, maar voedingsadvies’
Huisarts Ellen Van Leeuwen uit Gent is medeopsteller van de onafhankelijke geneesmiddelengids voor artsen
‘Kinderen en hun ouders vragen de dokter een snelle oplossing voor de buikklachten. Bij acute problemen zoals een maagontsteking kunnen maagzuurremmers tijdelijk een oplossing zijn, maar het onderliggende probleem wordt daarmee niet opgelost.’
‘We moeten ons afvragen waar die buikpijn vandaan komt. Daarom is de belangrijkste aanpak niet medicatie, maar voedingsadvies: vermijd energiedrankjes en andere frisdranken, veel koffie, alcohol, vettig eten en veel kruiden.’
‘Sowieso moet je voldoende water drinken en je maaltijden spreiden over de dag. Eet rustig en niet te zwaar net voor het slapen. Bij overgewicht wordt aanbevolen af te vallen. Regelmatig bewegen is ook een bruikbare tip.’
‘Veel prikkels, hoge eisen en sociale media’
Huisarts Saskia Depraetere uit Hoeilaart wijt de maagklachten van jongeren vaak ook aan mentale knopen
‘In mijn praktijk merk ik hoe pubers hun buikklachten eigenlijk vrij vaak kunnen linken aan stress en psychische klachten. Net zoals bij volwassenen en hun werk kunnen problemen op school of onder vrienden ook wegen op hoe ze zich fysiek voelen. Jongeren krijgen tegenwoordig heel veel prikkels, er worden op verschillende vlakken hoge eisen aan hen gesteld en de sociale contacten zijn veranderd door sociale media.’