Uit de enquête van de VUB blijkt naast de onthutsende cijfers rond het pestgedrag dat een op de drie leerkrachten van baan zou veranderen als ze die kans kregen. Voor het merendeel is het onveiligheidsgevoel daarvoor de doorslaggevende factor.
Het onderzoek van Iris Steenhout is het eerste dat agressie ten opzichte van leerkrachten op die schaal in kaart brengt. ‘Meldingen van pestgedrag worden in amper 1,2 procent van de gevallen aan de politie doorgegeven. Dat wijst op een beperkte formele escalatie van incidenten. Gevoelens van onveiligheid blijken niet enkel te maken te hebben met fysieke bedreigingen, maar ook met een gebrek aan waardering en steun vanuit de organisatie.’
‘Meldingen van pestgedrag wordt in amper 1,2 procent van de gevallen aan de politie doorgegeven.’
Iris Steenhout - onderzoeker VUB
Scholen zouden daarom volgens Steenhout niet alleen moeten inzetten op harde veiligheidsmaatregelen, maar ook op het verbeteren van het algemene schoolklimaat. ‘Investeringen in schoolbrede programma's die een positieve sfeer bevorderen, sociale vaardigheidstrainingen en initiatieven die leerkrachten het gevoel geven dat ze gewaardeerd worden, zijn essentieel. Die programma’s kunnen zowel de dynamiek tussen leerlingen als tussen collega’s versterken. Daardoor voelen leerkrachten zich ondersteund en veilig in hun werkomgeving.’
Maatschappelijk probleem
De problematiek is ook bekend bij secretaris-generaal van de Christelijke Onderwijscentrale COC Koen Van Kerkhoven. ‘Het is geen nieuw fenomeen, het nam de laatste jaren zelfs enorm toe. Het beperkt zich bovendien niet alleen tot het onderwijs, maar ook bij De Lijn en in de zorg zien we agressie steeds vaker terug. We ontvangen daarover al enige tijd heel wat vragen en klachten van onze leden. Via onze dienstverlening COnneCt proberen we hen ook te ondersteunen om daarmee om te gaan en hen daarin te begeleiden.’
‘Slachtoffers voelen zich vaak niet begrepen en blijven in de kou staan.‘
Koen Van Kerkhoven - secretaris-generaal COC
‘Onze leden krijgen vooral af te rekenen met verbale agressie – mondigheid die normen en waarden overschrijdt – die in uitzonderlijke gevallen ook fysieke navolging krijgt. Zij voelen zich vaak niet begrepen en blijven als slachtoffer in de kou staan. Zo waren er ook leden die zelfs van werk moesten veranderen omdat onvoldoende gevolg werd gegeven aan de pesterijen en zij opnieuw dagelijks met die jongeren geconfronteerd werden.’
Nultolerantie
Van Kerkhoven looft wel dat er stappen worden ondernomen, waaronder de nultolerantie die opgenomen werd in het Vlaams regeerakkoord. ‘Dat houdt in dat de Vlaamse regering zich in dergelijke zaken burgerlijke partij stelt. Daar is wel nog debat over nodig. Hoe die nultolerantie verder concreet vorm moet krijgen, ligt ook nog niet vast.’
Volgens Van Kerkhoven is het dan ook prioritair dat de schoolreglementen versterkt worden door duidelijk te bepalen dat elke vorm van agressie aan banden wordt gelegd. ‘Daarvoor zijn ook investeringen nodig, zodat er voldoende kennis aanwezig is in de scholen om daarmee om te gaan en dat hulpverlening in de context van de leerkracht en het hele team kan plaatsen’, aldus Van Kerkoven.
