'Een kraanman die onvoldoende plaats heeft, laat de goederen voortaan best gewoon op de camion liggen' © Unsplash/ Heye Jensen
Piet Van den Bergh
 28 januari 2025

De aangepaste aansprakelijkheidsregels voor werknemers in het nieuwe burgerlijk wetboek jagen de schrik er in. Vanwaar toch die paniek?

‘De werkgever doet er in elk geval goed aan om dat eens met zijn verzekeraar te bekijken.’ Zo eindigde Het Laatste Nieuws op 20 december. Het was het zoveelste artikel op rij over de ‘nieuwe’ aansprakelijkheidsregels voor werknemers. ‘Fout gemaakt op het werk? Vanaf 2025 dreig je strenger gestraft te worden’, luidde de kop.

De nuance ontbrak. Vanaf 1 januari 2025 blijven dezelfde regels van toepassing die al gelden sinds 1 augustus 1978. Zelfs na de optrekking van de pensioenleeftijd blijft de kans klein dat een werknemer ooit een ander aansprakelijkheidsregime heeft gekend. Enkel in geval van bedrog, zware fout of veelvuldig voorkomende lichte fout kan een werknemer zélf aansprakelijk worden gesteld.

Het wetsvoorstel wilde alle ouders in België verplichten om een familiale verzekering te nemen tegen de schade veroorzaakt door hun kinderen.

De rechtspraak hecht bij de beoordeling van fouten veel belang aan de voorzienbaarheid van de schade. Wist de werknemer, of hoorde die te weten, dat zijn handeling bijna zeker schade zou teweegbrengen?

Zo werd de vrachtwagenchauffeur die de hoogteaanduiding van een brug straal negeerde en hierdoor vrachtwagen en brug ernstig beschadigde, wel een zware fout aangewreven, maar de kraanman die een risico verkeerd had ingeschat bij een manoeuvre, waarbij hoe dan ook weinig plaats was, niet.

De onderwijzer die in een poging om een opstandig kind af te zonderen een handeling uitvoerde waardoor de vinger van het kind door de deur geklemd raakte, werd geen zware fout aangewreven. De kraanman en de onderwijzer maakten dan wel een fout, maar die was niet voldoende zwaar om voor de schade te moeten opdraaien.

Geen prettig vooruitzicht

Kortom, de rechtspraak zoekt een evenwicht tussen wat als het mijn kind was? en wat als ik de hele dag voor een klas jengelende kinderen stond? Het had slechter kunnen aflopen dan een vinger tussen de deur. Elke pakweg vijf jaar is er wel een vonnis over een werknemer die de grenzen van de vooruitziendheid opzocht. Niets doet vermoeden dat die rechtspraak fundamenteel zal wijzigen vanaf 2025.

Wat verandert er dan wel? Behalve voor misdrijven, zoals het opzettelijk toebrengen van slagen en verwondingen of zedenfeiten, kon een klant een werknemer in principe niet rechtstreeks aanspreken. De klant moest de onderneming aanspreken. De onderneming kon de schade vervolgens verhalen op haar werknemer.

Voortaan kan de klant de werknemer wel rechtstreeks aanspreken bij een zware fout.

Voortaan kan de klant de werknemer wel rechtstreeks aanspreken bij een zware fout. Dat kan vervelende gevolgen hebben voor werknemers die veelvuldig met klanten in contact komen. Uiteraard kunnen werknemers tegenwerpen dat hun geen zware fout verweten kan worden en dat ze niet voor de schade moeten betalen.

Maar alleen al aangeschreven worden door een klant, laat staan voor de rechtbank gedagvaard worden, is geen prettig vooruitzicht.

Niets-doen

Als werknemer kies je er dus beter voor om niets te doen bij een klant in plaats van het risico te lopen iets verkeerds te doen. Een kraanman die onvoldoende plaats heeft, laat de goederen best gewoon op de camion liggen. Voor juristen klinkt niets doen als muziek in de oren, voor bedrijfsleiders niet noodzakelijk.

Als werknemer kies je er dus beter voor om niets te doen bij een klant in plaats van het risico te lopen iets verkeerds te doen.

Hoe zetten zij hun werknemers uit de wind? Met de volgende zin in hun contracten: ‘Partijen komen overeen dat een hulppersoon van een van de partijen niet door de andere partij kan worden aangesproken op grond van buitencontractuele aansprakelijkheid in toepassing van artikel 6.3 van het Burgerlijk Wetboek.’ Opgelost!

Wie raadt om welke redenen werkgevers dan aan om een verzekering te nemen? Ik durf te insinueren dat verzekeraars weleens aan hun eigen belangen denken in plaats van die van hun klanten.

Opvallend: het wetsvoorstel dat de discussie invoerde in het nieuw burgerlijk wetboek, wilde alle ouders in België verplichten om een familiale verzekering te nemen tegen de schade veroorzaakt door hun minderjarige kinderen.

Gelukkig heeft dat de eindmeet niet gehaald.

Abonnement De Gids

Neem een abonnement op De Gids!

Aanbevolen

100.000 betogers tegen 'giftig regeerakkoord'

Op initiatief van de vakbonden vindt vandaag een nationale betoging plaats. Honderdduizend manifestanten trekken door Brussel. Vakbonden,...
   13 februari 2025

‘Ik ben altijd bereid tot overleg, dag en nacht’

Daags voor de nationale betoging kwam de Groep van Tien – de vertegenwoordigers van de werknemers- en de werkgeversorganisaties in ons land – bijeen...
   12 februari 2025

Loonnorm maakt opslag alwéér onmogelijk

Ook dit en volgend jaar is er opnieuw geen ruimte voor loonsverhogingen. Dat meldt de Centrale Raad voor het Bedrijfsleven (CRB). ‘Na vier jaar...
   03 februari 2025

Onzekerheid bij Limburgse buschauffeurs

Verandering op til bij De Lijn maar vooral bij de Limburgse exploitanten, ook wel pachters genoemd. Zij nemen ongeveer de helft van het openbaar...
 Limburg  03 februari 2025