'De Grieken moesten hun kroonjuweel – de haven van Piraeus – verpatsen aan de Chinezen voor braderieprijzen.' © Unsplash/ Yorgos Triantafyllou
Anton Maertens
 26 februari 2024

Het is intussen vijftien jaar geleden dat de financiële crisis – gedreven door hebzucht, speculatie en een gebrek aan regulering op de financiële markten – als een orkaan over onze planeet tekeerging.

Na de noodzakelijke redding van banken, met miljarden euro’s aan belastinggeld, sloeg de crisis door naar de echte economie, zoals op autoproducenten (die zelf actief waren in de financiële dienstverlening). Dat leed tot honderdduizenden jobs die verloren gingen en diepe overheidsdeficits.

Wijlen Duits minister van Financiën Wolfgang Schäuble (CDU) en de Nederlander Jeroen Dijsselbloem (PvdA) waren de woordvoerders van een generatie die niets van strategische autonomie moest weten.

De vrije-marktadepten die ons bijna elk jaar om het hoofd sloegen met minder regulering, minder overheidsinterventie, moesten op hun knietjes smeken om een financiële interventie. Het was een eerste keer prijs, en het was alle hands aan dek om onze op hol geslagen economie te redden. 

 PIGS

Een tweede keer prijs, dat was het gevolg van die overheidsschulden. Een aantal donkerblauwe haviken in de Europese Commissie, de Europese Raad en de Europese Centrale Bank namen het voortouw om zoveel mogelijk landen – en vooral de ‘PIGS’ (Portugal, Ierland, Griekenland en Spanje) – in het gareel te doen lopen.

Met een simpel programma: austerity. Zoveel mogelijk overheidsuitgaves terugdringen om het mythische maximale begrotingstekort van 3 procent te bereiken.

Veel gewone mensen zagen in die landen hun loon afnemen en hun pensioenen gedecimeerd. De Belgen kregen een dwingende loonnorm opgelegd, en de Grieken moesten hun kroonjuweel – de haven van Piraeus – verpatsen aan de Chinezen voor braderieprijzen. 

Wijlen Duits minister van Financiën Wolfgang Schäuble (CDU) en de Nederlander Jeroen Dijsselbloem (PvdA) waren de woordvoerders van een generatie die niets van strategische autonomie moest weten, en waar vooral de cijfertjes moesten kloppen zodat enkele grote West-Europese banken hun geld terugkregen van ‘moeilijke klanten’.

Als men zich afvraagt waar de Europese Unie de industriële race met China verloren heeft, look no further. Dat gebeurde in de laatste tien jaar, onder de leiding van mensen die dachten dat de markt het wel ging oplossen, hoewel dat beestje in 2008 zwaar uit de bocht was gegaan. 

Blackstone 

We betaalden nog een derde keer voor die financiële crisis. Dat schemert nog steeds door, maar is minder bekend. Door die financiële crisis daalde veel (strategisch gelegen) vastgoed in enkele Europese grootsteden sterk in waarde. Vaak ging het over pakketten appartementen of huizen in dezelfde wijken die versjacherd werden op internationale markten, en opgepikt door slimme hedge fund- en portfoliomanagers.

Met het geld van pensioen- en verzekeringsfondsen uit de Verenigde Staten gingen zij op koopjesjacht, en kochten ze massaal huisvesting op in de VS, maar ook in Madrid, Barcelona, Berlijn, of Amsterdam. Een gigant als investeringsfirma Blackstone groeide in twee decennia uit tot de grootste privéhuurbaas ter wereld. Het heeft ruim 320 miljard dollar aan strategische investeringen in water, transport en energie, en honderdduizenden gebouwen in zijn portfolio.

Is het verstandig dat Amerikaanse fondsen Europese huisvesting of infrastructuur opkopen?

Een deel van die woningen waren voormalige publieke gebouwen die voorheen aan lage prijs verhuurd werden, en waarvan de winst nu gemaximaliseerd wordt. Ofwel verkopen financiële instellingen ze weer na enkele jaren, nadat de vastgoedprijzen aantrekken, aan de hoogste bieder. Ofwel verhogen ze systematisch de huurgelden totdat het gewenste portfolio-rendement van 10 tot 30 procent(!) bereikt wordt. 

Naast de pijnlijke constatatie dat die publieke huisvesting nooit meer publiek zal worden, is het maar de vraag of het verstandig is dat financiële markten tekeergaan op iets precairs, schaars en moeilijk opschaalbaars als huisvesting. Is het verstandig dat Amerikaanse fondsen Europese huisvesting of infrastructuur opkopen?

Er is dan wel heel wat financiële regelgeving bijgekomen na 2008, maar het vrij verkeer van kapitaal fladdert vrolijk verder. We zullen er in Europa nog lang een prijs voor betalen.

Abonnement De Gids

Neem een abonnement op De Gids!

Aanbevolen

100.000 betogers tegen 'giftig regeerakkoord'

Op initiatief van de vakbonden vindt vandaag een nationale betoging plaats. Honderdduizend manifestanten trekken door Brussel. Vakbonden,...
   13 februari 2025

‘Ik ben altijd bereid tot overleg, dag en nacht’

Daags voor de nationale betoging kwam de Groep van Tien – de vertegenwoordigers van de werknemers- en de werkgeversorganisaties in ons land – bijeen...
   12 februari 2025

7 maatregelen die jij voelt in je portefeuille

De nieuwe regering-De Wever belooft meer nettoloon, maar snoeit hard in pensioenen en werkloosheidsuitkeringen. De welvaartsenveloppe, cruciaal in...
   07 februari 2025

Snoeien in sociale zekerheid uit den boze volgens 4 op de...

Als het van de Vlaming afhangt, hebben de Arizona-onderhandelaars nog heel wat knelpunten op te lossen. Uit een bevraging van 1.000 Vlamingen die...
   29 januari 2025