Mensen kennen me als een enthousiast persoon, als een idealist die van de wereld een betere plek wil maken. Ik wist dat zoiets uitdagend zou zijn, met vallen en opstaan gepaard ging. Ik volg de recente ontwikkelingen in Congo op de voet. Ondanks een lichtpuntje af en toe voel ik me machteloos en uitgeput.
De veiligheids- en humanitaire situatie in het Oosten is dramatisch na de maandenlange gewelddadige gevechten tussen het Congolese leger en de door Rwanda gesteunde M23-rebellen. Eind juni veroverde M23 grote steden in het Lubero-gebied in Noord-Kivu. Daarop zijn honderdduizenden Congolezen hun woning ontvlucht, niet wetende waarnaartoe.
De regering van president Félic Tshisekedi arresteert journalisten en mensenrechtenactivisten willekeurig, foltert, of ontvoert hen zelfs.
President Félix Tshisekedi bleek niet in staat om zijn burgers te beschermen. Ook de internationale gemeenschap lijkt het Congolese volk de rug te hebben toegekeerd.
To lembi pasi
Alsof mensen nog niet genoeg lijden in Congo, worden activisten onderdrukt die verandering willen brengen. Sinds het begin van dit jaar merken mensenrechtenorganisaties op dat de regering van Tshisekedi journalisten en mensenrechtenactivisten willekeurig arresteert, foltert, of zelfs ontvoert.
Twee mensen die ik persoonlijk ken, zijn getroffen: de politieke activiste Gloria Sengha en de Congolees-Belgische politiek en militair analist en veiligheidsexpert Jean-Jacques Wondo. Gloria nam het initiatief voor de campagne To lembi pasi, vrij vertaald: ‘We hebben genoeg van het lijden in Congo.’ Daarmee ijvert ze voor meer sociale en economische zekerheid in Congo.
Op 17 mei 2024 werd ze ontvoerd in Kinshasa en naar een onbekende locatie gebracht. In totaal bleef ze 48 dagen opgesloten in de gebouwen van de Congolese Nationale Inlichtingendienst (ANR).
Jean-Jacques werd gearresteerd na de verijdelde staatsgreep in Kinshasa op 19 mei 2024. Hij wordt valselijk beschuldigd nauw contact te hebben gehad met de leider van de coup, politicus en militair Christian Malanga. Samen met een 37 andere personen werd hij tot de doodstraf veroordeeld vanwege vermeende betrokkenheid bij de staatsgreep.
Moed
Gloria en Jean-Jacques ken ik goed. Het zijn mensen die me enorm inspireren en aanmoedigen in mijn beleidswerk over Congo. Het is wraakroepend om te zien hoe het land omgaat met zijn eigen burgers én met een Belgisch-Congolese onderdaan. Als Belg van Congolese origine en als beleidsmedewerker bij Broederlijk Delen zinkt de moed mij in de schoenen wanneer ik die evoluties zie.
Het land lijkt in een neerwaartse spiraal terecht te zijn gekomen.
En toch.
Telkens wanneer ik wanhoop over de situatie in mijn thuisland, krabbel ik recht dankzij de bemoedigende woorden, daden en acties van vele Congolese middenveldorganisaties. Hun veerkracht en nooit aflatende moed motiveren me om hun zaak te blijven bepleiten. Zij moedigen me aan om positief te blijven en om te geloven in verandering. Ik ben het aan hen verplicht om hun verhaal te vertellen. Een verhaal van ongeziene moed, hoop, volharding.
Daarom, beste België, keer Congo de rug niet toe. Volg de veiligheid en mensenrechtensituatie nauwgezet op. Gebruik je politieke macht om een betere bescherming van mensenrechtenactivisten te eisen. Zet een pleidooi voor vrede in de regio van de Grote Meren opnieuw op de agenda. Dat zijn we verplicht aan de hele Congolese bevolking.
