Mag mijn werkgever me zomaar op tijdelijke werkloosheid zetten door de energiecrisis?
Volgens een bevraging van de Nationale Bank verminderde al een derde van de ondernemingen haar productie omwille van de energieprijzen. 40 procent geeft aan dat ze werknemers binnenkort tijdelijke werkloosheid willen opleggen. In oktober waren al meer dan 10 000 Belgen tijdelijk werkloos door de energiecrisis, vooral in de metaal- en de textielsector.
Maar mag dat zomaar? ‘Sinds dit najaar gelden er voor energie-intensieve bedrijven soepeler regels’, legt Eddy Van Herzeele, specialist werkloosheid bij het ACV, uit. ‘Zoals voor de tijdelijke werkloosheid wegens corona wordt de uitkering opgetrokken tot 70 procent van het begrensde brutoloon. Ten laatste drie dagen voor de invoering van de tijdelijke werkloosheid moeten werkgevers hun beslissing melden met een brief of door aanplakking op een goed zichtbare plaats in de onderneming. Daarbij moeten ze ook de economische oorzaken duidelijk maken.’
Enkel ondernemingen die in 2021 een energierekening hadden die minstens drie procent van hun toegevoegde waarde bedroeg, of die een energiefactuur hebben die dubbel zo hoog ligt als in het derde trimester van 2021, kunnen van het stelsel gebruikmaken. ‘Aanvankelijk moest aan beide voorwaarden voldaan zijn’, zegt Van Herzeele, ‘maar na gelobby van de werkgevers was een van de twee voldoende. Daardoor komen nu ook bedrijven in aanmerking voor wie de energiefactuur in de totale kosten verwaarloosbaar is, of die hun factuur helemaal niet hebben zien stijgen omdat ze bijvoorbeeld nog een vast contract hebben.’
Een belangrijke verandering is dat bij foutief toegekende uitkeringen achteraf niet langer van de werknemer teruggevorderd zal worden, maar van de werkgever. De werkgever moet dan de uitkering terugbetalen aan de RVA én het verschil tussen de uitkering en het normale loon aan de werknemer betalen. Deze nieuwe regel, die er gekomen is op vraag van het ACV, is nu enkel tijdelijk voorzien. De regering besliste inmiddels dat dit een permanente regeling zou worden. Belangrijk om werknemers te behoeden voor bijkomende financiële problemen.
Mag mijn werkgever mij verplichten om op bepaalde dagen van thuis uit te werken?
Door de energiecrisis denken steeds meer werkgevers erover na om hun kantoren één of meerdere dagen per week te sluiten en het personeel van thuis uit te laten werken. En dat net op een moment waarop steeds meer mensen weer op kantoor willen werken omdat de eigen energiefactuur anders onbetaalbaar wordt.
Volgens Piet Van den Bergh, adviseur arbeidsrecht bij het ACV, kan de werkgever jou wettelijk gezien niet verplichten om te telewerken zonder wederzijds akkoord. ‘Je werkgever mag niet zomaar van jou eisen om thuis te werken op bepaalde dagen. Je hebt steeds het recht om op je werkplaats te werken op de dagen waarin je onder contract staat. Enkel wanneer er contractuele afspraken gemaakt zijn tussen jou en je werkgever waarin duidelijk vermeld is dat je op bepaalde dagen van thuis uit werkt, mag je werkgever verwachten dat je op die dagen telewerkt.’