De cijfers waarmee de Kansspelcommissie naar buiten komt in haar jaarverslag liegen er niet om: online gokken kent een explosieve groei. In 2018 waagden per dag 63.122 online spelers hun kans, maar dat aantal steeg in 2022 naar 141.225 per dag. De inkomsten van de gokindustrie schuiven mee op richting online. In 2019 kwam nog ruim 60 procent van de brutowinst uit fysieke plekken zoals speelhallen of wedkantoren, maar dat aandeel daalde in 2022 tot 45 procent. Het goud valt online te rapen: onlinespeelhallen zagen hun inkomsten stijgen van 1,4 miljard naar 5,4 miljard euro.
Het bedrag dat de Belg online inzet, is eveneens gestegen, met maar liefst 55 procent. En dat legt de gokindustrie geen windeieren. Die zag haar winst stijgen van 466 miljoen in 2019 naar 800 miljoen in 2022.
Wetsvoorstel in de maak
Nadat online kansspelen in 2011 werden gelegaliseerd, kon de gokindustrie jarenlang ongebreideld haar gang gaan. Wetgeving was er nauwelijks. Maar intussen lijkt de Wetstraat wakker geschud. In maart 2023 voerde Vincent Van Quickenborne, toenmalig minister van Justitie (Open Vld) al heel wat beperkingen in op gokreclame, zoals op radio en televisie of advertenties op websites.
‘Dat reclameverbod is een heel goede maatregel, maar er is nog meer nodig om de gokindustrie aan banden te leggen’, aldus Martin Schoups, adviseur bij Beweging.net. Er zijn bijvoorbeeld heel wat vragen de effectieve handhaving van dat reclameverbod. ‘Momenteel ligt er een wetsvoorstel in de Kamer dat nog heel wat stappen verder gaat. Tegelijk zien we dat de gokindustrie er alles aan doet om verdere verstrengingen tegen te houden en tijd te rekken.’
Vanaf 21 jaar
Wat ligt er dan op tafel? Het wetsontwerp, dat Groen-parlementslid Stefaan Van Hecke in 2019 indiende, vraagt onder meer een algemene leeftijdsgrens van 21 jaar voor elke vorm van gokspelen. Nu zijn bepaalde kansspelen nog toegankelijk vanaf 18 jaar. Ook volgens CD&V-parlementslid Els Van Hoof is de leeftijdsgrens optrekken naar 21 jaar een must: ‘Tijdens het WK Voetbal in Qatar in 2022 bevonden maar liefst 28% van de nieuwe online gokkers zich in de leeftijdsgroep 18-20-jarigen. Zij waren daarmee de tweede grootste groep van nieuwe gokkers. Maar zij zijn extra kwetsbaar om een gokverslaving te ontwikkelen doordat hun hersenen nog volop in ontwikkeling zijn, tot de leeftijd van 24 jaar.’
‘Bijna tien jaar lang heeft de kansspelindustrie haast carte blanche gekregen om een heel agressieve marketingpolitiek te voeren.'
Martin Schoups, adviseur bij Beweging.net
Verder wil het wetsvoorstel het aanbieden van bonussen strenger aan banden leggen. Gokwebsites doen er alles aan om mensen te lokken, door te klikken of zich te registreren.
Daarnaast zou het wetsvoorstel ook een einde maken aan de praktijk waarbij operatoren meerdere vergunningen op één website combineren. Veel gokoperatoren bieden zowel weddenschappen als casinospelen en speelhallen aan. Doorklikken naar andere spelsoorten moet moeilijker worden. ‘Vergelijk het met een ‘hard schot’ plaatsen tussen verschillende online gokruimtes. In de fysieke wereld bestaan die drempels al. Daar mogen een casino en wedkantoor niet onder hetzelfde dak huizen. Dat harde schot willen we online ook zien’, benadrukt Schoups. ‘Casinospelen zijn namelijk veel verslavender en risicovoller.’
Dat de stap naar het online casino schrikbarend klein is, ondervond Schoups zelf tijdens het WK. ‘Ik wou zelf uittesten hoe makkelijk je vanop een website voor voetbalweddenschappen terecht kan komen in een echte gokomgeving. Verbazingwekkend snel, merkte ik. Pop-ups van roulettes en dergelijke lieten niet op zich wachten, het online casino was amper een muisklik verder.’
Far West
Dat de goklobby stevig weerwerk verricht, blijkt uit het hoge aantal keren dat de kwestie in commissies of in het Parlement doorschuift. Tot grote frustratie van onder meer Groen-parlementslid Stefaan Van Hecke: ‘De goklobby doet zijn werk, dit is een zure nederlaag voor iedereen die strijdt tegen gokverslavingen. De champagne knalt vanavond de gokmultinationals. Ze kunnen weer enkele maanden langer doorwerken zonder verstrenging’, liet hij al optekenen op zijn facebookpagina eind november.
‘We mogen niet vergeten dat de online kansspelmarkt gelegaliseerd is zonder enige vorm van regelgeving voor gokreclame’, aldus Schoups. ‘Bijna tien jaar lang heeft de kansspelindustrie haast carte blanche gekregen om een heel agressieve marketingpolitiek te voeren. Alle mogelijke middelen zetten ze daarbij in: klassieke advertenties, maar evengoed influencers, de verstrengeling met de voetbalwereld, zichtbaarheid via youtubers en ga zo maar door. Die slimme en doorgedreven marketingpolitiek maakt dat kansspelen vandaag te ‘genormaliseerd’ zijn: ze lijken onschuldig, hip, kameraadschappelijk, terwijl ze dat absoluut niet zijn. Een veel strengere handhaving is dan ook nodig in de toekomst’, besluit Schoups.
