De voorbije jaren groeide het besef dat heel wat stoffen of risicofactoren tot kanker kunnen leiden. Om op de werkvloer het gevaar te beperken, bestaan er al verschillende Europese veiligheidsregels voor gevaarlijke stoffen. Alleen was nog niet geweten hoeveel werknemers eigenlijk het risico lopen om kanker te ontwikkelen. Dankzij een nieuwe studie is er nu eindelijk een antwoord op die vraag. ‘En de resultaten zijn schokkend’, zegt Kris Van Eyck.
‘Een op de twee werknemers wordt dagelijks blootgesteld aan minstens één kankerrisico’, leert Van Eyck uit het onderzoek. Als expert welzijn op het werk bij het ACV zat hij mee in de stuurgroep van het Europese onderzoek. ‘Een kwart van de werknemers wordt dagelijks zelfs met twee verschillende kankerrisico’s geconfronteerd.’
'In heel de EU spreken we jaarlijks zelfs over 100.000 sterfgevallen door beroepsgerelateerde kankers.'
De omvang van het probleem werd duidelijk dankzij het onderzoek van het Europees Agentschap voor veiligheid en gezondheid op het werk. Het agentschap bracht ook in kaart wat de grootste kankerrisico’s zijn op het werk. Op de eerste plaats staat uv-straling door de zon, met dieseldampen op een tweede plaats. Benzeen, kwartsstof (wat vrijkomt bij het verzagen van steen, beton, composiet …) formaldehyde, chroom-6 (zoals bij het vervaardigen en lassen van inox), lood en houtstof vervolledigen de morbide top acht.
25.000 werknemers in zes Europese landen werkten mee aan het onderzoek, weliswaar niet in België. ‘Toch is het onderzoek ook representatief voor ons land’, verzekert Van Eyck. ‘Door de samenstelling en de omvang van de steekproef, kunnen we ook voor België zeggen dat de helft van de werknemers een reëel risico op kanker loopt op het werk. In heel de EU spreken we jaarlijks zelfs over 100.000 sterfgevallen door beroepsgerelateerde kankers.’
Nauwelijks erkenning
De harde cijfers van het Europees agentschap staan in scherp contrast met het lage aantal kankers dat in ons land officieel als beroepsziekte wordt erkend. Van Eyck: ‘Nochtans komen ze heel frequent voor, ook in België. Maar de link tussen werk en het verdict van kanker wordt hier nauwelijks gelegd. Laat staan dat het ook officieel erkend wordt als beroepsziekte.’
FEDRIS, het Federaal Agentschap voor Beroepsrisico’s, erkende in 2022 slechts 155 beroepskankers. Daarvan lag bij 141 gevallend de oorzaak bij asbest, in de veertien andere gevallen lag blootstelling aan houtstof aan de oorzaak. Stichting tegen Kanker kwam echter in 2018 al met een voorzichtige schatting van jaarlijks 1.850 beroepskankers. Meer dan een tienvoud van het officiële cijfer dus.
‘Het probleem is dat we de juiste cijfers gewoon niet kennen’, zucht Van Eyck. ‘Bij een diagnose wordt de link met de beroepsblootstelling zelden gemaakt. Over de blootstelling aan kankerrisico’s op het werk bestaan geen volledige en betrouwbare gegevens. De resultaten van het Europees onderzoek geven aan dat we in België beroepsgerelateerde kankers en de oorzaken ervan dringend moeten opvolgen en zo veel mogelijk moeten vermijden.’