Update 7 september 2023
Bijna twee procent van de werknemers in Vlaanderen combineert werk en opleiding met het Vlaams opleidingsverlof, het vroegere betaald educatief verlof. Dat blijkt uit onderzoek van HR-dienstengroep Acerta.
Sam Coomans, sociaaleconomisch adviseur bij het ACV, ziet meerdere oorzaken. ‘Meer bekendheid, een groeiend opleidingsaanbod, maar ook nieuwe maatregelen die werden genomen naar aanleiding van de coronacrisis, zoals het gemeenschappelijk initiatiefrecht, zorgen voor het groeiend succes van het VOV.’
Arbeiders en grote bedrijven
De opname van het VOV stijgt gestaag, waardoor men in Vlaanderen opnieuw op hetzelfde niveau zit als in 2016-2017, toen het vroegere betaald educatief verlof nog in voege was. De stijging is vooral merkbaar bij arbeiders en werknemers in grote bedrijven. ‘Binnen grotere ondernemingen is men vaak beter op de hoogte’, verklaart Sam Coomans, sociaaleconomisch adviseur bij het ACV. ‘Het blijft vooral een uitdaging om binnen die kleine ondernemingen deelname te stimuleren. Het recht is er voor iedereen, en mag niet afhangen van de grootte of de bedrijfscultuur van de onderneming.’
‘De stijging bij arbeiders is wel opmerkelijk. Uit een rapport van Steunpunt Werk uit 2020 bleek dat een kwart van alle Vlamingen geen opleiding wil omdat ze er naar eigen zeggen geen nood aan hebben. Kortgeschoolden en 55-plussers waren oververtegenwoordigd in die groep. Dat is verontrustend, want zij zijn net het kwetsbaarst op de arbeidsmarkt.’
Stijging niet overschatten
Uit onderzoek van het Departement Werk en Sociale Economie in 2021 bleek al dat meer dan de helft van werknemers en werkzoekenden het VOV niet kent. ‘Qua bekendheid is er nog veel werk aan de winkel’, volgens Coomans. ‘De groepen die er nood aan hebben moeten beter worden bereikt.’
‘Vanuit het ACV verkennen we daarom het inzetten van leerambassadeurs op de werkvloer’, aldus Coomans. ‘Dat zijn bijvoorbeeld werknemersvertegenwoordigers die hun collega’s informeren en sensibiliseren over opleiding. Vanuit hun rol zijn ze soms beter geplaatst om leernoden te detecteren en contact te leggen met werknemers die verder van leren afstaan. Ze kunnen werknemers helpen hun weg te vinden binnen de opleidingsincentives of het opleidingsaanbod. Dat is vandaag niet altijd gemakkelijk, waardoor sommigen ook afhaken. Het systeem kan transparanter, zodat werknemers die geïnteresseerd zijn makkelijk kunnen raadplegen waar ze recht op hebben.’
Gepersonaliseerd overzicht van opleidingsrechten
‘Er is wel beterschap op komst. De Vlaamse regering werkt aan een leer- en loopbaanrekening. Dat is een gebruiksvriendelijker, gepersonaliseerd digitaal overzicht. Die leer- en loopbaanrekening wordt binnenkort uitgerold en zou een digitaal portaal worden waar iedereen meteen zijn persoonlijke rechten inzake opleiding kan raadplegen. Van daaruit kun je eventueel verder navigeren naar andere dienstverlening of geschikte opleidingen. Ook het federale niveau is daarmee bezig. Een wetsontwerp staat klaar voor de invoering van de individuele leerrekening. We pleiten al lang voor een plek waar je automatisch kunt zien waar je recht op hebt.’
250 opleidingsuren
‘Aanvankelijk konden werknemers uit de privésector die in het Vlaams Gewest werken met het VOV maximaal 125 uur opleiding volgen met behoud van loon. Sinds het schooljaar 2021-2022 werd dat maximum opgetrokken tot 250 uur. Deze maatregel zou tijdelijk zijn, maar loopt alvast nog voor schooljaar 2023-2024. Voor die uitbreiding moet de werkgever een opleidingsvoorstel doen aan de werknemer. De werkgever krijgt daarmee een expliciete rol. Een werknemer is niet verplicht om in te gaan op zo’n voorstel. Opleidingen hoeven ook niet uitsluitend gerelateerd te zijn aan de huidige baan. Het criterium ‘arbeidsmarktgericht’ is van tel. Ter compensatie voor de werkgever komt de Vlaamse overheid tegemoet in het loon voor de tijd dat de werknemer afwezig is van het werk.’
Meer dan Vlaams Opleidingsverlof
Als werknemer in de privésector in Vlaanderen kun je gebruik maken van drie maatregelen van de Vlaamse overheid om opleidingen te stimuleren: Vlaams opleidingsverlof (VOV), Vlaams opleidingskrediet en opleidingscheques.
‘Aan die maatregelen zijn voorwaarden verbonden voor wat betreft de doelgroep en type opleiding’, zegt Coomans. ‘Kijk altijd in de opleidingsdatabank na of een specifieke opleiding recht geeft op steun. Komt je profiel of een opleiding niet in aanmerking voor ondersteuning, dan zijn er soms afwijkingen van de voorwaarden mogelijk. Dat is zo wanneer je een loopbaangerichte opleiding volgt naar aanleiding van een persoonlijk ontwikkelingsplan, opgesteld in het kader van loopbaanbegeleiding.’
Ook de arbeidsdeal uit 2022 van de federale regering bevat een aantal maatregelen met betrekking tot opleidingen. Zo hebben werknemers recht op vier en vanaf volgend jaar vijf opleidingsdagen per jaar en is er voortaan een verplichting om een opleidingsplan op te stellen. Er geldt wel een uitzondering voor ondernemingen met minder dan twintig werknemers.
Het nieuwe kader zal er in de toekomst hopelijk voor zorgen dat een groter deel van werknemers betere toegang krijgt tot opleidingen’, juicht Coomans toe. ‘Bedrijven moeten voortaan ook investeren in een opleidingsplan. Ze moeten dus vooruitdenken. Dat biedt kansen voor kwetsbare groepen. De arbeidsdeal vraagt de werkgevers ook om opleidingen sterker op te nemen in het sociaal overleg.'
https://www.hetacv.be/je-rechten/werken-in-de-prive-sector/opleiding
