Een werkgever die je net zoals de politie in het verkeer onderwerpt aan een alcohol- of drugstest, mag dat eigenlijk? Het antwoord is zowel ja als nee. Want een werknemer kan wel gevraagd worden om een alcohol- of drugstest af te leggen, maar die moet daarvoor steeds toestemming geven. Bovendien is het een ingrijpende stap waarvoor aan vele andere wettelijke voorwaarden moet voldaan worden. Een daarvan is dat het alleen mag gaan over ‘niet-biologische testen’. Bloed- of urinestalen afnemen of haartesten zijn uit den boze.
Wat in uiterste gevallen wel mag, zijn niet-geijkte testen, zoals een ademtest of eenvoudige psychomotorische testen. Die testen geven alleen een indicatie, en zijn niet altijd betrouwbaar. Een overste of de werkgever kan in bepaalde gevallen ook zelf zo’n test afnemen. Eventuele sancties mogen niet op basis van die indicatieve alcohol- en drugstesten. De onderneming mag de testresultaten trouwens ook niet bijhouden in personeelsdossiers.
Het testen is evenmin een verplichting opgelegd door de wet. Als het toch gebeurt, moet dat passen binnen een globaal preventiebeleid om functioneringsproblemen door alcohol- of drugsgebruik te vermijden. Zo’n beleid is sinds 2010 verplicht in de privésector. Afspraken over alcohol- en drugstesten en eventuele sancties moeten steeds deel uitmaken van het arbeidsreglement.
Expert welzijn op het werk Kris Van Eyck
