Tegen 2050 moet de hele Europese Unie klimaatneutraal worden. Dit betekent dat de EU-landen hun broeikasgasuitstoot drastisch moeten verminderen en manieren moeten vinden om de resterende uitstoot te compenseren, zodat ze netto geen broeikasgassen meer uitstoten. Op Linkeroever in Antwerpen willen ze nog ambitieuzer zijn en zelfs als Best Practice een inspiratie zijn voor de rest van de stad en heel Vlaanderen.
De wijken op Linkeroever zijn nochtans al van een zekere leeftijd. De meeste woonblokken en huizen dateren uit de jaren ’50, ’60 en ’70. De zogenaamde Amelinckxflatgebouwen (naar de aannemer Amelinckx die in 1986 overkop ging) en de grote appartementsgebouwen in de wijk Europark zijn intussen toch ook alweer 50-60 jaar oud. Toch biedt het, als afgebakende stadswijk, veel mogelijkheden om de klimaatambities van de stad in de praktijk om te zetten. De typologie van de wijk, met veel hoogbouw en gelijkvormige woonwijken, biedt kansen om oplossingen te vinden die nadien kunnen worden uitgevoerd in de hele stad. Zo wordt de Europark-wijk gerenoveerd en is er de aanleg van een warmtenet om de woningen en andere gebouwen mee te verwarmen met zogenaamde energiegemeenschappen.
Alles wat voor uitstoot van broeikasgassen zorgt wordt aangepakt en dit met 4 prioritaire thema’s: het energieverbruik van gebouwen verminderen, het lokaal produceren van hernieuwbare energie, aanleg van meer groen en biodiversiteit en het inzetten op duurzame verplaatsingen voor zowel personen als goederen. Voor dat laatste wordt gekeken naar het stadsproject ‘De Grote Verbinding’. De verduurzaming van het verkeer in de stad, waaronder slimme verbindingen en de uitbreiding van de fiets- en oplaadinfrastructuur zijn hier voorbeelden van.
Uitgekozen door de EU
De Europese Unie selecteerde 112 steden die toonaangevend moeten zijn op het vlak van klimaatneutraliteit, die zullen worden ondersteund door het project NetZeroCities, waaronder dus Antwerpen. De ambities waren groot genoeg om geselecteerd te worden.
Uitrol
Eenvoudig wordt de uitrol van de plannen natuurlijk niet. Met de stad als regisseur moeten verschillende partners samenwerken om de uitdaging te vertalen naar een realistisch plan van aanpak, met acties en projecten die elkaar aanvullen en versterken. Alle betrokken stakeholders, van hogere overheden, kennisinstellingen en grote bedrijven tot kleine bedrijven en individuele burgers vormen samen ‘missie Linkeroever Klimaatneutraal 2030’.
Beweging.net als katalysator
Het samenbrengen van die stakeholders en burgers is dus een hele uitdaging. De stad wil dit hele proces aanpakken met volgende principes: co-creatief, inclusief, innovatief, participatief, realisme en tot slot leefbaarheid. Het is vanuit die principes en ambities dat Beweging.net werd gevraagd zijn om deel te nemen. Met de ervaring als middenveldspeler is dit een uniek project voor de organisatie. Zo zal de betrokkenheid van burgers nodig zijn om weerstand te overwinnen, gedragenheid te creëren en daar waar nodig actie op het niveau van gezinnen mogelijk te maken. Vanuit het beleid zal sterk ingezet worden op individuele begeleiding van huishoudens bij de klimaattransitie, evenals op begeleiding verenigingen van mede-eigenaren en syndici. Daarbij zal rekening gehouden worden met de behoeften en noden van burgers als belanghebbenden. Er zal aandacht zijn voor kwetsbare doelgroepen en het voorkomen van energiearmoede om te voorkomen dat deze doelgroepen het hardst getroffen worden in de klimaattransitie.
Voorbij de idealen wordt voor de implementatie van de doelstellingen rekening gehouden met de implementeerbaarheid, de financieringscapaciteit en betaalbaarheid. Linkeroever wordt zo als pilootgebied naar voor geschoven om innovatie te stimuleren en oplossingen te testen. Een hele puzzel waar bovendien vaart achter zal moeten zitten. 2030 is immers al binnen vijf jaar. Maar ambitie zal er in deze problematiek echt moeten zijn. De gevolgen van de klimaatverandering worden immers steeds voelbaarder.
Tom Vermeylen
Meer info:
Website stad Antwerpen: www.antwerpenmorgen.be/nl/projecten/linkeroever-klimaatneutraalin-2030
Memorandum beweging.net: www.verkiezingen.net/gemeenteraadsverkiezingen/renoveer
