Nadat onder andere aandeelhoudersgroepen Follow This en Arjuna Capital op aandeelhoudersvergaderingen een zoveelste resolutie hadden ingediend om ExxonMobil te dwingen zich aan het Klimaatakkoord van Parijs te houden, niet alleen in daad maar ook in woord, ging de Amerikaanse olieproducent in de tegenaanval en lanceerde een rechtszaak tegen de groepen.
Intrigerend om naar de onderliggende dynamieken te kijken van wat hier gebeurt. In wezen gaat de discussie over hoe en op welke termijn het bedrijf meerwaarde moet creëren voor zijn aandeelhouders.
De Amerikaanse olieproducent ExxonMobil lanceerde een rechtszaak tegen haar eigen aandeelhoudersgroepen, Follow This en Arjuna Capital op.
De activistische groepen menen dat de planeet naar de verdoemenis gaat als men miljoenen vaten olie blijft oppompen, dat het fossiele businessmodel een einde kent, en dat een veel groter deel van de winsten (en van het onderzoeks- en ontwikkelingsbudget) naar investeringen in hernieuwbare energie moet gaan.
De andere kant denkt dat het allemaal niet zo’n vaart zal lopen, dat er blijvend nieuwe olie-investeringen nodig zijn, zolang er in de wereld vraag naar is, en dat technologische vernieuwing in CO2-captatie de miserie wel zal oplossen.
Zo’n, toegegeven, beladen discussie heeft wel wat implicaties, maar het is nu eenmaal een miljardenbedrijf en het zijn allemaal volwassenen aan tafel, dus waarom niet gewoon stemmen?
À la carte
Hier belanden we een beetje in een griezelige evolutie.
Hoewel er veel gepraat wordt over milieu-, sociale- en bestuurscriteria voor bedrijven (ESG’s) en verantwoordingsplicht van multinationals, zijn de meeste de facto verknocht aan een vorm van aandeelhouderskapitalisme waarbij de meerwaarde voor de aandeelhouders, de wettelijke eigenaars van het bedrijf, het belangrijkste bestuurscriterium is en blijft.
Olieleiders zullen zelf wel beslissen wat belangrijk is voor de aandeelhouders. Aandeelhouderskapitalisme à la carte.
Maar als je dat benauwde perspectief nog steviger dichtknijpt en aandeelhouders enkel nog groen of rood licht kunnen krijgen om langs de kassa te passeren voor de dividenden of buybacks, dan krijg je het ergste van alle mogelijke werelden. Geen inspraak en alles gericht op kortetermijnwinsten. Olieleiders zullen zelf wel beslissen wat belangrijk is voor de aandeelhouders. Aandeelhouderskapitalisme à la carte.
Bref, hoeveel kunnen we pakken voor het klimaat écht naar de wuppe gaat?
Zo lijkt het alsof de grote oliebedrijven wezenlijk onstuurbaar zijn geworden en dat ze bereid zijn om de rest van de maatschappij mee in de afgrond te sleuren, om hun volumes, marges en bonussen te behouden. Geen enkele staat lijkt bij machte om daaraan te kunnen sleutelen.
Is het toeval dat het Verenigd Koninkrijk pas schepen stuurt naar de Rode Zee nadat de eerste BP-tanker geraakt werd door de Houthi’s in Jemen?
Hefboom tegen fossiele dreiging
Het Noorse staatsfonds, een van de grotere aandeelhouders van Exxon, roerde zich tegen de aanklacht jegens activistische aandeelhouders, zelfs 1,5 procent (!) van de aandelen blijkt onvoldoende om veel te veranderen.
Stel dat er in de toekomst steeds meer pensioen- en investeringsfondsen hun investeringen uit fossiele energie wegfaseren, loopt de kas van Shell en co dan leeg? Natuurlijk niet. Nog voldoende investeerders zien double digits in return-on-investment van fossiele reuzen.
Maar als Follow This, Arjuna Capital en co in de rechtbank definitief de mogelijkheid verliezen om kritische resoluties in te dienen, dan verliest de wereld een van haar weinige hefbomen tegen de existentiële dreiging van fossiele brandstoffen.
