Van collega naar dichte vriend, een goed idee?

‘Er zijn mensen die graag op zichzelf werken, maar de meesten hebben toch wel behoefte aan collega’s’, vertelt Selma. ‘Ook al zijn de contacten ermee soms oppervlakkig, toch hebben we ze nodig. Ze vervullen een sociale rol. Dat hebben de coronajaren bewezen. Collega’s zijn bijvoorbeeld belangrijk als sparringpartner. Je kan bij hen terecht om ervaringen of ideeën af te toetsen.’

Kunnen we op de werkvloer ook snel vrienden maken?

'Het is in elk geval een ideale omgeving om mensen te leren kennen. Je brengt er veel tijd door met collega’s en omdat je in hetzelfde vakgebied zit, zijn er heel wat gedeelde interesses. Het is fijn om collega’s te hebben met wie je een goed contact hebt, die je vertrouwt en met wie je grapjes kan maken. De verhoudingen onder elkaar kunnen dus vriendschappelijk zijn. Dat maakt de werkomgeving prettiger. Er wordt ook gezegd dat het de productiviteit ten goede komt. En als je elkaar beter kent, is er ook meer begrip voor elkaars situatie. Je bent sneller bereid om in te springen voor de collega van wie je weet dat die het momenteel even moeilijk heeft.'

Net als buren

Kunnen er ook echte, diepgaande vriendschappen ontstaan?

'Natuurlijk kan het dat je een heel betekenisvolle vriendschap met een collega opbouwt. Maar dat is niet evident. Een vriendschap onderscheidt zich van andere relaties omdat je jezelf durft tonen zoals je bent, omdat je wat dieper kan gaan. Op het werk is dat niet altijd voordelig. Wil je echt dat een collega of je baas weet dat je in de clinch ligt met je partner? Of dat je financiële problemen hebt en daardoor soms afgeleid bent op het werk? Terwijl het in een vriendschap net belangrijk is om zo’n dingen met elkaar te delen.'

'De grote gemene deler op het werk, is het werk. Als die context wegvalt, wordt het soms moeilijk. Een etentje met collega’s buiten de werkuren, loopt soms wat ongemakkelijk omdat die gezamenlijke basis er dan niet is. Vergelijk het een beetje met buren. Zolang je naast elkaar woont, bestaat de kans dat je heel goed met elkaar kan opschieten. Maar als je verhuist, dan valt dat gedeelde kader weg en is de kans groot dat de relatie verwatert. Zo is dat ook met collega’s.'

Zijn er ook nadelen aan vriendschappen op het werk?

'De kans bestaat dat je bevriende collega plots je leidinggevende wordt. Of omgekeerd. Dat verandert de machtsverhoudingen tussen jullie. Of dat jullie samen solliciteren voor dezelfde functie binnen het bedrijf. Dan kan jaloezie de kop opsteken. Stel dat er een conflict ontstaat tussen jullie, dan maakt dat samenwerken misschien erg moeilijk. Bij vriendschappen op het werk vervaagt ook de grens tussen privé en werk. De kans is groot dat die bevriende collega ’s avonds of tijdens de vakantie berichtjes stuurt. Als je daardoor altijd aan het werk wordt herinnerd, wil je dat misschien niet. Er zijn dus wel wat valkuilen.'

Zoek de collega’s op

In je boek heb je het over vriendschap en eenzaamheid. Volstaan de relaties die je op het werk hebt als tegengif voor het gevoel van alleen te zijn?

'Ik denk dat het sowieso gezond is om ook buiten je job een netwerk te hebben. We hangen al een groot stuk van onze identiteit op aan onze job en als we daar ook onze vriendschappen aan haken, wordt het wat veel. Bovendien is een job ook iets wat kan veranderen. Je kan een nieuwe job vinden of ontslagen worden. Dan schudt dat je sociale leven grondig door elkaar.'

'Als het over eenzaamheid gaat, heb je twee soorten. Je hebt sociale eenzaamheid. Dat komt erop neer dat je weinig kennissen hebt of mensen om eens tegen te praten. Contacten op de werkvloer kunnen die sociale eenzaamheid tegengaan. Maar daarnaast heb je ook emotionele eenzaamheid. Dat betekent dat je geen diepere band hebt met iemand. Op het werk is zo iemand moeilijk te vinden, omdat je met collega’s toch heel vaak een professionele afstand bewaart.'

Je hebt er alle baat bij om een goed contact te hebben met je collega’s. Hoe bouw je dat op als je op een nieuwe werkplek start?

'Verstop je niet achter je laptop, maar sla een praatje met een collega aan de koffieautomaat. Stel ook vragen en toon interesse. Luisteren is minstens zo belangrijk. Ga over de middag mee lunchen. Laat wat van jezelf zien. Vertel bijvoorbeeld over wat je het voorbije weekend hebt gedaan. Alles begint met kleine dingen. Ook humor is belangrijk, durf een grapje maken.  Je bouwt relaties op door tijd met elkaar door te brengen. Zoek dus actief je nieuwe collega’s op.'

Tekst Davy D’Halluin