Op basis van nattevingerwerk besloot Het Laatste Nieuws deze week dat het loon van ambtenaren op enkele jaren tijd dubbel zoveel gestegen was als dat van bedienden in de private sector. Dat maakte de krant op uit de niet-wetenschappelijke cijfers van het Salariskompas van Jobat. Alleen, dat zijn onvolledige en oncontroleerbare cijfers. Daarnaast worden alle lonen op een hoopje gegooid, waardoor verschillen in scholingsniveaus of verantwoordelijkheden compleet genegeerd worden.
De echte cijfers
De FOD Beleid & Ondersteuning leverde op dat vlak onlangs veel beter werk. In een recente studie ging de dienst na hoe de lonen van ambtenaren de vergelijking met lonen in de privésector doorstaan. Daarvoor keek de FOD naar de reële loongegevens, en dus niet naar de onbetrouwbare data van het Salariskompas. Bovendien hield het onderzoek ook rekening met de functies, zodat ‘enkel functies met gelijkaardige complexiteit en verantwoordelijkheden met elkaar vergeleken’ worden.
Het loonniveau van overheidspersoneel bevindt zich gemiddeld nauwelijks op 91 procent van dat in de privésector.
Door de juiste cijfers te vergelijken krijgen we plots een heel ander beeld. Het loonniveau van overheidspersoneel bevindt zich gemiddeld nauwelijks op 91 procent van dat in de privésector. Louter naar het loon gekeken, verdienen ambtenaren weliswaar tot een tiende meer, maar dat wordt helemaal tenietgedaan als ook variabele beloning en extralegale voordelen zoals bedrijfswagens worden meegeteld.
Wat met pensioenen?
De vergelijking van de FOD Beleid & Ondersteuning tussen overheidspersoneel en werknemers in de privésector stopt echter bij de pensioenleeftijd. Ook daarover was recent nog heel wat te doen. Vorige week werd de concrete impact van de plannen van De Wever om drie miljard euro bij gepensioneerd onderwijspersoneel en ambtenaren te halen bekend. Tot 116.000 euro minder pensioen voor leerkrachten, oud-schooldirecteuren kijken na tien jaar pensioen zelfs aan tegen 217.000 euro verlies.
Dat was zelfs nadat de formateur al enkele scherpe randen van eerdere pensioenplannen bijvijlde. De geplande pensioeningrepen die momenteel nog op de onderhandelingstafel liggen voor de vorming van een nieuwe regering zijn daarom nog steeds drastisch te noemen.
‘In de voorbije bestuursperiodes werd al de diplomabonificatie afgeschaft zodat studiejaren niet langer meetellen voor de pensioenloopbaan, ging de pensioenleeftijd omhoog, werd het pensioen op basis van de gemiddelde loopbaan van de tien laatste jaren in plaats van de vijf laatste jaren berekend en werd het pensioen verlaagd door een beperking van de perequatie waardoor ambtenarenpensioenen niet langer de stijging van de lonen volgen’, zegt Koen Van Kerkhoven, secretaris-generaal van onderwijscentrale COC van het ACV.
Kromme vergelijking
Doorn in het oog van de topman van de onderwijscentrale is de kromme vergelijking met het pensioen van iemand die in de privésector werkte. In het onderwijs zijn er bijvoorbeeld geen groepsverzekeringen om het pensioenbedrag aan te vullen, klinkt het. Maar ook de stilzwijgende overeenkomst dat leerkrachten akkoord gaan met een lager loon in ruil voor een hoger pensioen, schijnt De Wever te vergeten volgens de vakbond.
Een loonstudie van consultancygroep Hay bevestigde in 2003 dat het loon van leerkrachten over de gehele loopbaan – inclusief pensioen – toen nog ‘competitief’ was. Door te schrappen in toegekende rechten wordt de slotsom voor leerkrachten wellicht heel wat minder gunstig dan voor wie in de privésector werkt. De loonstudie toonde inderdaad dat het hogere pensioen van leerkrachten in feite overeenkomt met alle pensioenrechten van de vele mensen die vaak via het werk een aanvullend pensioen hebben kunnen opbouwen, iets wat leerkrachten en ambtenaren niet kunnen.
Geen aanvullend pensioen
Ook bij ACV Openbare Diensten laken ze de kromme vergelijking tussen pensioenen in de verschillende stelsels. Zij stippen het verschil in scholing tussen werknemers aan. Ambtenaren zijn doorgaans langer geschoold en hebben langere loopbanen. Pensioenen vergelijken louter op basis van gemiddelden geeft om die reden een bijkomende vertekening.
Ambtenaren zijn doorgaans langer geschoold en hebben langere loopbanen. Pensioenen vergelijken louter op basis van gemiddelden geeft om die reden een bijkomende vertekening.
‘Maar laten we vooral niet vergeten dat de grote pensioenongelijkheid binnen de groep van werknemers zit’, klinkt het bij monde van Ilse Heylen van ACV Openbare Diensten. ‘70 procent van de aanvullende pensioenrechten die via de werkgever worden opgebouwd – de groepsverzekering – belanden bij amper tien procent van de gerechtigden. Daarnaast wordt dat aanvullend pensioen fiscaal veel gunstiger behandeld dan het hogere brutopensioen van ambtenaren.’
Het resultaat: een op de vijf werknemers met een aanvullend pensioen heeft een nettopensioen dat eigenlijk hoger ligt dan dat van ambtenaren. Die groep is bovendien omvangrijker dan de gepensioneerde ambtenaren samen.
