Door het strikte kader van de in 2017 verstrengde loonnormwet, was er de voorbije vier jaar al geen opslag bovenop de automatische loonindexering mogelijk. De CRB oordeelt nu dat ook in 2025 – 2026 een loonnorm van 0 procent geldt, waardoor de lonen opnieuw niet mogen stijgen en er geen loononderhandelingen mogelijk zijn.
‘Daarmee wordt werknemers ook voor de komende twee jaar van ieder perspectief beroofd om mee de vruchten te plukken van de economische groei’, stelt ACV-voorzitter Ann Vermorgen. ‘Als we naar de bedrijfswinsten kijken, is er in heel wat sectoren wel degelijk ruimte voor loonsverhogingen.’ Daarmee verwijst Vermorgen naar de winstgevendheid van bedrijven, die weliswaar piekte in 2022, maar zich nog steeds boven het historisch gemiddelde bevindt.
‘Al jaren volgen de lonen niet langer de productiviteitsstijging in onze economie. De loonnormwet maakt het onmogelijk voor de sectoren om loonsverhogingen in lijn met die productiviteitsstijging te onderhandelen.’
Gemanipuleerd cijfer
Vermorgen hekelt verder de berekeningswijze die de CRB hanteert. ‘Bij hun berekening van de zogezegde loonkostenhandicap houden ze geen rekening met maatregelen die de loonkosten voor werkgevers verlagen. Dat is wat de politiek oplegt aan de CRB. We spreken al jaren van sjoemelsoftware.’
‘Zo worden een aantal patronale bijdrageverminderingen en de loonsubsidies niet verrekend in het gemanipuleerde cijfer. Wanneer je deze zaken wel mee opneemt, dan blijkt dat we in 2023 een loonvoorsprong hadden van 2,4 procent ten opzichte van onze buurlanden. De lonen in ons land zijn sinds 1996 2,4 procent minder snel gestegen dan in de buurlanden.’
Volgens berekeningen van de vakbonden, zou er daarom voor de komende jaren wel degelijk een loonstijging mogelijk moeten zijn in de meeste sectoren, omdat de lonen in onze buurlanden opnieuw sterker zullen stijgen dan in ons land.
Laagste lonen zijn dupe
Kunnen onderhandelen over een echte marge, zou in het bijzonder werknemers met lage lonen ademruimte kunnen geven, legt de ACV-voorzitter uit. ‘Zij merken de hogere kosten het meest, omdat de prijzen die het meest gestegen zijn, zoals energie, voedsel en wonen, een groter deel van hun uitgaven vormen.’
‘Dat de loonnormwet geen ruimte laat voor loononderhandelingen is ook schrijnend gezien de blijvende krapte op de arbeidsmarkt. Normaliter zou die krapte op zijn minst moeten leiden tot betere lonen voor schaarse profielen’, aldus Vermorgen.
Samen met de andere vakbonden roept het ACV op om de loonnormwet uit 2017 te hervormen. ‘Zonder herziening, brengt de fictieve nulmarge de onderhandelingen van een interprofessioneel akkoord in gevaar. Werkgevers hoeven immers niet eens te onderhandelen om hun doelstellingen te bereiken. Voor de werknemers is er geen perspectief, alleen volgehouden loonmatiging’, luidt het in een gemeenschappelijk persbericht.