Onderzoekers van het HIVA, het onderzoeksinstituut voor arbeid en samenleving aan de KU Leuven, berekenden dat pick-up-eigenaars tot wel tienduizenden euro’s aan belastingvoordeel krijgen ten opzichte van mensen met een gewone personenwagen. Nochtans stoten ze twee tot soms wel drie keer zoveel CO2 uit en zijn ze meer dan dubbel zo vaak betrokken bij dodelijke verkeersongevallen.
Het fiscale gunstregime voor ‘lichte vrachtwagens’ is bedoeld om professionelen zoals tuinaannemers of bouwbedrijven te ondersteunen, maar geldt automatisch voor elke pick-up. Daardoor moeten ze geen eenmalige registratiebelasting betalen en een veel lagere jaarlijkse verkeersbelasting. Maar twee derde van alle pick-ups zijn als privéwagen ingeschreven, vertelt onderzoeker Rosa Hofgärtner.
In het voorbeeld van een Dodge Ram zou de inschrijvingskost als ‘gewone wagen’ 11 557 euro bedragen, en de jaarlijkse verkeersbelasting 3 201 euro. Die registratiebelasting valt nu weg, en de verkeersbelasting komt door het gunstregime op slechts 157 euro. LPG-pick-ups genieten bovendien van een bijkomend voordeel, want van de hogere heffing voor gewone LPG-wagens worden zij vrijgesteld en bovendien is er geen accijns op LPG. Een extra besparing van meer dan 10 000 euro over een periode van tien jaar.
Het verklaart waarom in België veel meer pick-ups rondrijden dan in de buurlanden. In 2020 registreerde België 41,3 pick-ups per 100 000 inwoners, tegenover 3 per 100 000 in Nederland — sinds 2012 nam het aantal zelfs toe met 63 procent.
‘Het is erg moeilijk om een goede inschatting te maken van het totaal misgelopen belastinginkomsten’, legt Hofgärtner uit, ‘want de voordelen verschillen van model tot model en zijn afhankelijk van onder meer het aantal gereden kilometers en het gewest. Daarenboven zou een ander fiscaal regime ook een gedragsverandering teweegbrengen en tot minder pick-ups op de baan leiden. Maar als we alleen kijken naar de misgelopen registratietaks in 2020, en alleen naar de pick-ups die dat jaar in Vlaanderen werden ingeschreven voor privégebruik, dan gaat het al om een belastingkorting van ongeveer 22 miljoen euro.’