Lydwine* moet rondkomen van een werkloosheidsuitkering. Een onverwachts ontslag bracht de bal aan het rollen: ‘Ik had net een scheiding en een verhuizing achter de rug, waar grote kosten aan waren verbonden. Ik zat vol zelftwijfel, kreeg mezelf niet verkocht op de arbeidsmarkt. Ik huurde een vochtig huis met verwarming op mazout, stookte weinig, at niet goed, kreeg gezondheidsproblemen. Mijn mama of andere familie bezoeken deed ik bijna niet vanwege de verplaatsingskosten. Alles valt weg: sociaal contact, je goed en normaal voelen …’
‘Uiteindelijk kreeg ik na twee jaar een WEP+ jaarcontract (leerwerkervaring, red.) te pakken. Het mondde niet uit in een langer contract, maar kort erna vond ik wel vast werk. Het loon was niet hoog, maar ik was blij dat ik weer kon meedraaien. Al gauw verlangde mijn baas dat ik ook werk deed buiten mijn taken. Na twee en een half jaar crashte ik. In het aangepast werk waar het ziekenfonds op aandrong, kon de werkgever niet voorzien. Mijn uitkering was zeer laag en slonk maand na maand.’
'Het ‘al werkend iets nieuws leren’ en mijn ‘positie op de arbeidsmarkt verstevigen’ zoals de VDAB het voorstelde bleken loze beloftes.'
Lydwine
‘Het ‘al werkend iets nieuws leren’ en mijn ‘positie op de arbeidsmarkt verstevigen’ zoals de VDAB het voorstelde bleken loze beloftes. Iets nieuws leren deed ik niet, vast werk volgde niet. Ik kon wel aan uitzendbanen beginnen, maar kreeg vaak te horen dat ik te oud was om vast in dienst te komen. Je best doen is simpelweg niet goed genoeg.’
Het allergoedkoopste
‘Sinds een tijd woon ik weer samen. Thuis vallen al eens confronterende, kwetsende woorden. Mijn partner heeft hard gewerkt voor zijn pensioen en zou mij nu moeten onderhouden. Niet vanzelfsprekend als je elkaar nog niet lang kent.’
‘Ik heb mijn trots en wil niet onderhouden worden, dus ik koop het allergoedkoopste. Mannenkleding, omdat dat minder kost. Ik stel doktersbezoeken uit tot het echt niet meer gaat, of tot wanneer ik voorschriften nodig heb voor noodzakelijke medicatie.’
'Het valt me zwaar dat ik maar 23,18 euro per dag waard ben.'
Lydwine
‘Ik pas mij aan, maar het valt me zwaar dat ik maar 23,18 euro per dag waard ben. Dat is het huidig bedrag dat ik van de werkloosheid ontvang, per maand ongeveer 550 euro afhankelijk van het aantal dagen. Terwijl ik toch ook mijn steentje heb bijgedragen. Ik doe vaak vrijwilligerswerk, zo kan ik toch een meerwaarde betekenen. Op onregelmatige basis kan ik als uitzendkracht aan de slag. Dat is dan eens een dag van 56 euro in plaats van 23 euro.’
Basisbehoeften onvervuld
Het verhaal van Lydwine is geen verrassing voor Karim Dibas, coördinator van de werkzoekendenwerking van het ACV. ‘Uit onze enquête blijkt dat maar liefst vier op de tien ondervraagde langdurig werklozen niet in hun basisbehoeften kunnen voorzien. Ze kunnen hun woning niet verwarmen zoals het hoort en stellen zorg uit. Een aanzienlijke groep bespaart ook op voeding. Mobiliteit, opleiding, of een sociaal leven schieten er al helemaal bij in, maar zijn net van grote waarde voor het vinden van een baan.’
De coronacrisis heeft er ingehakt bij wie werk zoekt. ‘Veel sectoren moesten sluiten of werkten op verminderde kracht, waardoor werkzoekenden nog minder aan de bak kwamen. De supermarkten hadden wel een grote vraag naar arbeidskrachten, maar steeds voor tijdelijk werk. Anders dan voor veel andere getroffenen waren er voor de volledig werklozen geen tegemoetkomingen zoals een water- en energievergoeding. Het zakken van je uitkering naarmate je langer werkloos bent, werd wel tijdelijk stilgelegd. Maar voor wie al het laagste bedrag ontving, maakt dat geen verschil.’
'Het is pijnlijk dat de sociale zekerheid mensen met tegenslagen niet in staat stelt in het hoogstnodige te voorzien.'
Karim Dibas
‘Het is pijnlijk dat de sociale zekerheid waarop we trots zijn, mensen met tegenslagen niet in staat stelt in het hoogstnodige te voorzien’, stelt Dibas. De uitkeringen moeten dan ook dringend omhoog. ‘Probeer als gezinshoofd maar eens rond te komen van 1 432 euro. Dat minimum ligt onder de armoedegrens van 1 926 euro. Voor een alleenstaande bedraagt de minimumwerkloosheidsuitkering 1 161 euro en de armoedegrens 1 284 euro. Een cynicus zou zeggen: Van een laag loon kun je ook amper rondkomen. Daarom is het belangrijk dat ook de minimumlonen stijgen’, besluit Dibas.
*Lydwine is een schuilnaam
