'Op onze bestelwagens staat geen reclame. De klanten komen van mond-tot-mond. Dat de klanten dicht bij ons staan, betekent niet noodzakelijk meer appreciatie. Ik krijg misschien nog tien keer per jaar een koffie aangeboden. Al was er wel een dame die op onze laatste dag stiekem een fles champagne in mijn frigobox gestopt had. Ze was zo blij met het werk en wist hoelang we soms onderweg zijn naar de werf.’
'Er kruipt altijd meer geld in een verbouwing dan mensen aanvankelijk denken.'
Elektricien in de bouw Steve*
‘We moeten steeds sneller opleveren, met steeds minder mankracht. Dat is niet gemakkelijk, want ik werk aan een huis alsof ik er zelf zou gaan wonen. Er kruipt altijd meer geld in een verbouwing dan mensen aanvankelijk denken. Dan gaan ze gaandeweg twijfelen over de ramen, de afwerking van de badkamer of de keuken. Of ze wachten met verlichting. Een peertje brandt ook.’
‘Veel nieuwbouw doen we niet meer. Als het al gebeurt, kiezen mensen een kubus, met zonnepanelen op het platte dak. Maar meestal zetten we een aanbouw bij of gaat het gelijkvloers eruit. Mensen blijven er wonen tijdens de werken. Dat heb ik eigenlijk ook het liefst. Ik moet heel weinig weer afbreken omdat ik elke dag met hen kan afstemmen. Dan doe ik ook suggesties: zouden we daar niet wat extra stopcontacten plaatsen? Maar als klanten zelf willen meehelpen, loopt dat meestal slecht af. Dan teken ik waar ze kunnen slijpen en kappen, maar zie je na het weekend dat er niets gebeurd is. Of na twee uur gaan ze plots een boodschap doen om niet meer terug te keren, daar sta je dan zonder hulp. Na dertig jaar op de werf is mijn rugleeftijd achttien jaar ouder dan ik ben.’
Banleidster
‘Op al die tijd heb ik maar één keer een inspectie meegemaakt. Nochtans is er geen dag zonder bloed. Een collega is elf maanden out geweest door een val van het dak zonder dat er valbeveiliging was. De meeste ongelukken gebeuren met materiaal op de werkvloer, door losse verlengkabels of doordat de werf een slijkboel wordt. Alcohol op de werf? Dat is gedaan.’
‘Ik weet niet of mijn kinderen nog een huis zullen kunnen kopen. Banken vragen een grote eigen inbreng voor je een lening kunt krijgen. Wij kunnen zelf moeilijk sparen, hoe zouden we moeten bijspringen? Mijn kinderen zijn gelukkig harde werkers en hebben allebei een studentenbaan. Aan de andere kant vind ik het jammer dat ze er de jeugdbeweging soms voor laten. Ik heb daar zelf zoveel geleerd. Mijn jongste is banleidster, dat toont hoeveel vertrouwen ze hebben dat ze die verantwoordelijkheid aankan.’
'We moeten ecologischer werken, maar dat vraagt tijd, geld en politieke wil.'
Elektricien in de bouw Steve*
‘Voor veel ouders is het technische en beroepsonderwijs minderwaardig. Ik kon niet voortstuderen, maar mijn zoon heeft een diploma toegepaste architectuur en studeert nu verder voor een master. ‘We moeten ecologischer werken, maar dat vraagt tijd, geld en politieke wil. Beetje bij beetje een gebouw afbreken en de materialen sorteren kost een pak meer dan een kraan het werk te laten doen. Ook erfgoed en duurzaamheid zijn een moeilijk huwelijk. In de Brugse binnenstad mag je geen zonnepanelen plaatsen, maar vanop het Belfort zie je wel overal koelinstallaties, want daar heb je geen vergunning voor nodig. En hoe rijm je dat de mensen die wonen achter het hypermoderne Concertgebouw, allemaal aan houten raamlijsten moeten blijven vasthouden? Aan de andere kant maken die oude bouwwerken me ook wel erg trots. Tijdens een opdracht in de Onze-Lieve-Vrouwekerk mocht ik exclusief het wc’tje van de klokkenluider bezoeken. En wat bijzonder is: in de treden van de torentrap staan de namen van de stielmannen gegraveerd die tijdens de opbouw het leven lieten.’
*Steve is een schuilnaam.
