‘Eenvoud siert, maar dat geldt helaas niet voor de huidige belastingen.’ Daarmee zet Hans D’Hondt, voorzitter van de FOD Financiën, meteen de toon bij aanvang van de presentatie van het rapport-Delanote. Het rapport dat de basis moet vormen voor een grote belastinghervorming wordt al weken het best bewaarde geheim van de Wetstraat genoemd. Vandaag zag het dan eindelijk het levenslicht, met daarin enkele opvallende voorstellen.
‘Belast alle vormen van arbeid op eenzelfde manier’, vat Mark Delanote een van de krachtlijnen van zijn rapport samen. De fiscaal expert van de Universiteit Gent werd vorig jaar door minister van Financiën Van Peteghem aangesteld om ons belastingstelsel helemaal te hertekenen. Dat deed hij, door bijvoorbeeld alle arbeidsinkomsten over eenzelfde kam te scheren.
‘Misschien een eenvoudig principe, maar een met verstrekkende gevolgen’, geeft de expert meteen aan. Want wat met bedrijfswagens of maaltijdscheques als deel van het loon? Die voordelen zouden dan verdwijnen, maar dat kan zonder dat een werknemer dat verlies ook echt financieel voelt, maakt de fiscalist zich sterk.
Harde noten
Meer zelfs, werknemers zouden er met de voorgestelde hervorming op vooruit kunnen gaan. Of dat in de praktijk ook zo zal zijn, hangt vooral af van de belastingtarieven en andere parameters. Net een punt waarover Delanote zwijgt in zijn rapport. Bewust, zo blijkt. ‘Deze tekst is slechts een startpunt’, zegt de expert. ‘Concrete afspraken als belastingtarieven vormen het sluitstuk van de discussie.’ Dat zijn de hardste noten, die nu vooral politiek gekraakt moeten worden.
Die discussie zal waarschijnlijk nog enige tijd in beslag zal nemen. Minister Van Peteghem belooft alleszins voor 21 juli met een blauwdruk voor de belastinghervorming te komen, met daarin ‘duidelijke keuzes’ voor een modern systeem. Maar ook daarin allicht nog geen tarieven of andere concrete cijfers. Op die manier hoopt de minister eerst de nodige steun te verzekeren. Het zou namelijk niet het eerste politieke plan zijn dat deze legislatuur prematuur sneuvelt.
Meer loon
Nochtans is er één zaak waarover alle experten het eens lijken: dat belastingen op arbeid te hoog zijn. Dat vinden ook organisaties als de OESO, het IMF en de Europese commissie. Eveneens de Hoge Raad voor Financiën vindt dat we te weinig overhouden van het loon. ‘Zeker in vergelijking met andere loonvormen als salariswagens of special belastingregimes voor bijvoorbeeld sporters’, liet de organisatie optekenen tijdens de presentatie van het rapport. Het wegwerken van de vele en verschillen soorten inkomsten en soorten regimes is wat de Hoge Raad betreft het speerpunten van deze hervorming.
Door werknemers minder te belasten en zo meer te laten overhouden van het loon, loopt de staatskas natuurlijk miljoenen, zo niet miljarden, mis. Daarop biedt het rapport van Delanote ook een antwoord: laat grote vermogens dat verlies compenseren. Belastingen op onder meer de werkelijke huurinkomsten of meerwaardes moeten daarom ook deel uitmaken van de grote hervorming, vindt de expert.
Koterij
Delanote vertrok voor de belastingplannen vanuit een wit blad. Daarmee wil hij vooral vermijden dat er achter onze fiscale koterij nog een hele aanbouw komt. ‘De hervorming moet vooral eenvoudigheid brengen in de belastingen.’ Wat de expert betreft zullen de vele uitzonderingen die momenteel deel uitmaken van het fiscaal speelveld verdwijnen, en daarmee ook de vele aftrekposten op de belastingbrief. Al zal slechts een klein deel van de bevolking dat ook werkelijk merken, want die financieel interessante truken blijken vooral weggelegd voor de kapitaalkrachtigste Belgen. Tot 85 procent van de belastingkortingen komt namelijk bij de rijkste 20 procent Belgen terecht, bleek tijdens de presentatie.
Ook volgens D’Hondt van de Hoge Raad van Financiën levert een vereenvoudiging vele voordelen op: het vertrouwen van de burger in het systeem van de belastingen stijgt, er is meer duidelijkheid, de controle op fraude wordt makkelijker, gezinnen kunnen beter ondersteund worden en er zijn meer mogelijkheden om onze milieu-impact te beperkten. Want ook in de aanpak van de klimaatcrisis – ‘de grootste uitdaging van deze tijd’ – kunnen belastingen een rol spelen.
